DỨT BỎ ẢO TÌNH
Từ khi Phật Thích Ca trở về Xá
Vệ thuyết pháp, giáo hóa nhân dân toàn thành này trở nên có đạo đức, có lễ độ,
sống có biết yêu thương nhau, biết nhường nhịn nhau, biết giúp đỡ nhau, khiến
cho nước Xá Vệ thành một nước an bình thịnh vượng. Tin này truyền đi gần xa, có
một số người khác đạo ở nước La Kiệt Kỳ rất khâm phục và ngưỡng mộ uy tín Đức
Phật, liền không quản đường xa cách trở, cố tìm đến nước Xá Vệ để cầu Phật dạy
bảo. Nhưng trong khi chưa gặp Phật thì bỗng gặp một chuyện rất trái ý giữa
đường.
Nước Xá Vệ ở vào khí hậu nóng, có nhiều rắn độc sinh sống,
một khi ai bị rắn độc cắn phải, người ấy liền chết tức khắc, không cách nào cứu
sống được.
Hôm đó, người viễn khách vừa đến ngoài thành, ngồi nghỉ
dưới bóng cây cổ thụ, nhìn xuống bên đường, thấy hai người, một già một trẻ,
đang cuốc đất. Bỗng đâu con rắn độc núp trong cỏ nhảy ra mổ chết người trẻ
tuổi, người nhiểu tuổi bỏ cuốc chạy lại thấy người ít tuổi đã tắt thở thì nét
mặt hơi lộ cảm giác buồn buồn rồi thản nhiên quay lại chỗ cũ cuốc đất.
Người viễn khách thấy thái độ ấy lấy làm lạ, liền đến bên
cạnh ông già mà hỏi rằng:
Này cụ ! Thanh niên vừa chết kia có phải là con cháu hay
gia nhân của cụ ?
Ông già bằng đáp một cách tự nhiên: Hắn là con của tôi.
-Ủa, lệnh lang bị rắn cắn chết sao cụ không kêu gào than
khóc, và lo cứu chữa, như những người xứ tôi thường làm ?
Nó là con trai tôi đó, nhưng bây giờ đã chết rồi, thiết
tưởng dù có khóc than chỉ là thêm phiền não buồn khổ mà cũng chẳng cứu sống lại
được. Vậy khóc than có lợi ích gì ? Trầm ngâm một lúc ông lão nói tiếp:
- Ông ạ ! Con người ở đời
trước sau thế nào cũng chết, khác nào như mọi sự vật, có thành tựu thì phải có
sự hoại diệt, đó là hiện tượng tự nhiên của tuần hoàn, nếu mà lúc sống gây
nhiều nhân thiện thì sau có báo ứng tốt, nhưng bằng gây nhiều nhân ác thì có ác
báo không sai. Nay đã chết rồi, thì dầu gì chăng nữa cũng là thừa.
- Ông già nói xong thấy
khách suy nghĩ đờ đẫn người ra liền hỏi:
- Phải chăng ông định tiến vào
thành phải không ? Tôi muốn cảm phiền nhờ ông giúp cho một việc, phỏng có được
không ?
- Có việc gì xin cụ
cứ nói !
- Thế thì hay lắm ! Đây:
nhà tôi ở ngay cổng thành đi vào, quẹo sang bên phải bỏ gian đầu đến gian thứ
hai ấy chính là nhà tôi. Vậy xin ông, khi đi qua, ghé vào nói giúp với bà nhà
tôi rằng: Đứa con đã chết, vậy trưa nay chỉ đem một xuất cơm cho tôi ăn mà thôi.
Người viễn khách nghe ông già nói thì điếng
người, ngạc nhiên, vừa đi vừa tự nghĩ: Ông già này quá keo kiệt, con đã chết mà
còn đếm xỉa đến cả bữa cơm ăn….Thật thế gian này cũng không đâu có người cha
như thế ! Kịp khi đi qua cửa thành, quẹo sang bên phải, quả nhiên thấy bà cụ
vừa vẹn đứng ở ngoài cửa. Người viễn khách liền chào hỏi và nói:
Thưa bà, con trai bà bị rắn cắn chết, ông có
nhắn tôi về báo bà chỉ cần đem một xuất cơm cho ông trưa nay mà thôi.
Bà nghe khách nói xong thì tỏ vẻ buồn
rầu thoáng qua nét mặt rồi trân trọng cảm tạ khách, Người viễn khách lấy làm lạ
hết sức và tự hỏi: “ Tại sao bà nghe tin con chết mà không kinh hoàng
hoặc té xỉu ngất người đi ? ? Liền hỏi luôn:
Này bà, xin thứ lỗi cho tôi câu hỏi đường đột:
Bà không thương xót con trai bà hay sao ?
Bà lão thong dong đáp:
Thưa ông ! Cái đạo con cái với cha mẹ là
tự tác nhân nghiệp báo nên mới có sự thác sanh vào nhà chớ không phải do cha mẹ
mời vào mà được, đến khi họ chết, cũng là do mãn nhân, mãn nghiệp mà họ đi, nên
cũng không thể lưu họ lại. Cha mẹ khác nào như người chủ quán trọ chiều, nay có
khách lại ngủ đỡ, sáng mai hay ngày kia khách lại ra đi, chủ quán không thể lưu
lại được. Ấy là sự liên quan giữa cha mẹ và con cái cũng thế đó. Vậy thì: có
thương tiếc hay kêu gào khóc lóc liệu có thể cứu sống lại được người đã chết
không ? Hay là chỉ gây thêm phiền não mà chẳng có ích lợi gì ?
Nghe câu trả lời của bà cụ, khách rất hoang
mang cho rằng vợ chồng ông già này quả thật là xứng đôi vừa lứa. Cả hai đều có
một tấm lòng sắt đá giống nhau. Giữa lúc này, từ phía trong nhà, một người con
gái đi ra, bà lão giới thiệu là chị gái người vừa chết, khách liền hỏi ngay:
Em trai cô vừa bị rắn cắn chết, chắc cô thương
xót lắm nhỉ ?
- Thương xót là lẽ
thường, nhưng thương xót có thể cứu người em sống lại được chăng ? Tôi tưởng:
Chị em một nhà, khác nào như các cây gỗ ở trong rừng hạ xuống đóng thành cái
bè rồi thả xuống nước cho trôi. Nếu sông hồ phẳng lặng thì bè trôi mãi,
bằng có phong ba bão táp nổi lên đánh tan chiếc bè thì mỗi cây trôi đi mỗi ngã,
có bao giờ còn hy vọng lắp lại liền với nhau ? Tình chị em cũng thế. Đó là nhân
duyên kiếp trước hợp rồi sanh vào một cửa. Tuổi thọ cũng tùy nghiệp báo, có
người ngắn người dài, và ngày chết cũng là vô thường, không sao biết trước
được. Nay em tôi chết, mặc dầu tôi là chị hắn, nhưng tôi có làm gì dược đâu?
Huống chi là khóc với lóc, có phải không ông?
Người này đang nói, bổng ở đằng sau, thấy một người đàn bà
nữa tiến đến, khi nghe cô chị nói xong, thì liền kêu lên:
- Thế ra chồng tôi đã chết
rồi?
- Đúng đấy! Chồng bà đã bị
rắn cắn chết ở ngoài đồng. Vậy bà đau buồn lắm thì phải?
- Thưa ông! Chồng
chết ai không đau buồn, nhưng cái đạo vợ chồng ở đời khác nào như đôi chim
trong rừng, tối đến cùng ngủ một cành, sáng ngày lại bay đi kiếm ăn, nếu có
duyên thì trở về cùng nhau, nhược bằng gặp tai họa thì mỗi con bay đi mỗi ngã.
Ấy nghĩa vợ chồng ở đời là thế, mỗi người có một số mạng riêng, không làm sao
nói được rằng: Chồng chết thay cho vợ, hay vợ chết thay cho chồng. Như thế khóc
lóc phỏng có ích gì ?
- Viễn khách nghe lời mọi
người trong gia đình này nói ra thì lòng sanh hoài nghi cho thế tục nhân tâm ở
xứ này, liền hối hận mất công tìm đến xứ này để học cái hay cái tốt của Đức
Phật giáo hóa dân chúng, nào ngờ dân chúng như thế hỏi còn học hỏi được cái gì
ở nơi đây? Chi bằng lui gót trở về quê hương xứ sở là hơn. Nhưng hồi lâu lại
nghỉ: Mình chưa gặp được Đức Phật đã nóng nảy phê bình một vài thái độ của dân,
rồi vội vã quay về, như thế là hành động nông nổi chưa chín chắn, chắc sau này
có điều phải ân hận… Vậy ta phải đến thẳng tịnh xá tại vườn Kỳ Viên, để được
gặp Phật đã rồi sẽ hay. Nghĩ rồi, khách đi thẳng đến Tịnh xá và được ra mắt Đức
Phật.
- Khi thấy Phật, khách
khoan tay cúi đầu thi lễ, đoạn lui sang ngồi một bên, không nói không rằng: Đức
Phật rõ ý kiến trong lòng người khách, nhưng cũng cất tiếng từ bi hỏi:
- Tại sao viễn khách
có bộ dạng buồn rầu ?
- Bạch Thế Tôn, nhân vì con
hy vọng một việc mà chưa được nư ý nên trong lòng con không được vui vẻ.
- Có việc gì trái với bản tâm
tưởng cứ nói ra không nên để trong lòng phải ưu sầu không thể giải quyết được
việc gì hết !
- Lúc đó người khách mới thuật hết
đầu đuôi câu chuyện đã gặp ở ngoài thành, cuối cùng khách phê bình thái độ của
gia đình nông dân ấy là trái với tình đời.
- Phật nghe xong mỉm cười
dạy rằng:
- Điều mà viễn khách cho rằng trái với
tình đời là thuộc về “ nhân tính ”. Còn chân lý thì không những không được thể
hiện theo “ nhân tính ” mà còn phải bỏ nhân tính cho đến hết. Đó mới là điều
khẩn yếu của người tu hành theo con đường giải thoát.
- Nghĩ một chút, Ngài nói
tiếp:
- Viễn khách đây vì chưa hiểu
chân lý, nên thấy gia đình nhà nông kia hành động như thế thì vôi cho là “ phản
tình đời ”. Nhưng đứng về mặt chân lý mà xét, thì những người ấy quả nhiên
không có hành động lỗi lầm, vì họ biết rõ thế nào là “ cuộc đời vô thường ”,
nghĩa là con người đời không thể nào nắm giữ vĩnh viễn được cái “ sắc thân ”
làm cho thân mạng bất hủy bất diệt của mình được. Kìa xem từ xưa đến nay, dù là
phàm hay thánh, cũng không ai có thể tránh được cái chết.
- Nếu vì một cái chết mà
cả nhà theo nhau khóc lóc đến phát đau, phát ốm thì sự khóc lóc ấy hỏi có
ích lợi gì cho cả người sống lẫn người chết ? Vả chăng, con người
ngay từ lúc sơ sinh, đã nắm chắc lấy cái chết trong tay rồi. Nay thấy sự chết
mà gây phiền não trong lòng quá đỗi thì ta “ mê hoặc ” chưa hiểu cái lẽ sống chết.
Nên biết rằng “ sống ” và: “chết ” là hai đầu mối luôn luôn tiếp diễn và
luân chuyển không lúc nào ngừng. Hễ đã biết rõ được như thế là đã giải thoát
rồi.
- Viễn khách nghe Đức Phật
giảng giải cho nghe một hồi thì lòng thanh thoát tự nhiên tỉnh ngộ. Liền nguyện
xin ở lại làm đệ tử của Phật và quy y Phật pháp tức thì. Viễn khách này sau trở
nên một vị tỳ kkheo rất tinh tiến./.s
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét