CON NGƯỜI- BỒ TÁT VÀ PHẬT
Phật giáo tại nhân gian lấy tinh thần Bồ tát hạnh làm mục
tiêu. Phật giáo ở nhân gian không những thích nghi với thời đại, mà còn phù hợp
với tư tưởng của Phật giáo. Có nghĩa là xuất phát từ vị trí con người, thực thi
tinh thần Bồ tát hạnh, từ việc tu tập Bồ tát hạnh cho đến khi thành Phật, không
ngoài Phật giáo ở nhân gian.
Quan điểm “ Phật giáo ở nhân gian ” là điểm trọng tâm, là đối
tượng chính của Phật pháp, nó có mối quan hệ mật thiết giữa giáo lý của Phật và
sự sống thực tế của con người. Con người
Bồ Tát và Phật xuất phát từ vị trí con người đi đến phát tâm thực thi hạnh Bồ
tát, rồi từ Bồ tát đi đến thành Phật. Phật là mục đích mà chúng ta đương hướng
đến. Như vậy học Phật có nghĩa là học tập hạnh Bồ tát, lấy nó làm điểm xuất
phát. Chúng ta hoàn thiện đạo đức của Bồ Tát là thành Phật. Nếu đề cập đến việc
tu học Phật mà không lấy tinh thần Bồ tát đạo làm điểm khởi đầu cho việc tu
tập, thì làm thế nào để chúng ta có thể hoàn thành mục đích của việc tu học ?
Giống như muốn tốt nghiệp một cấp học nào đó, cần phải trãi qua học tập những
môn học được quy định, hoàn thành những quy định này,mới có thể tốt nghiệp.
Việc tu học phật pháp cũng giống như thế, trước hết cần phải dũng mãnh phát tâm
bồ đề, học tập nghiên cứu Phật pháp, thực hành Bồ tát đạo, phước huệ viên mãn
mới có thể thành Phật. Điểm quan trọng của Bồ tát đạo là thực hành, nó không
đơn giản giới hạn vào những hình thức tán thán tín ngưỡng v.v.. mà cần phải học
tập tất cả các hạnh của Bồ Tát. Hằng ngày chúng ta thường đề cập đến Bồ tát là
chúng ta liên tưởng đến các vị đại Bồ tát như Văn Thù, Phổ Hiền v. v..nhưng sự
thật bồ tát vẫn còn có các bậc Bồ tát sơ học. Quá trình thực hành Bồ tát đạo cần
phải trãi qua ba giai đoạn: a/ Phàm phu Bồ tát
b/ Hiền thánh Bồ tát c/ Phật Bồ Tát.
Bồ tát ở giai đoạn thứ ba là Bồ tát đã chứng đắc công đức rất
sâu xa của Đại thừa. Như Bồ Tát Văn Thù, Bồ Tát Quan Âm v.v còn bậc sơ học Bồ tát khó thành đạt đến cảnh
giới này.
Bồ Tát ở giai đoạn thứ hai là Bồ Tát đã phát Bồ đề tâm, đã
chứng nhập vào địa vị của Bồ tát, từ cõi hiền nhập vào cõi thánh tu tập đại bi,
đại hạnh vừa cầu Phật đạo vừa hóa độ chúng sanh.
Bồ tát ở giai đoạn thứ hai là các vị tân học Bồ tát, với thân
thể của phàm phu, là người sơ học mới phát Bồ đề tâm, tu học Bồ tát hạnh, người
này vẫn còn là kẻ phàm phu, hoặc là người phàm phu ở trong Phật pháp, tâm Bồ
tát của họ rất yếu ớt, rất dễ thối thất. Như trong luận Khởi Tín nói: “ Khi nào
thành tựu Bồ đề tâm, lúc ấy tâm Bồ đề mới không
thối thất, luôn luôn vững tâm tu tập. Kẻ sơ học phát tâm Bồ đề, tu học
Bồ tát hạnh là còn ở trong giai đoạn tín tâm. Trong kinh luận cho rằng: Bồ tát
còn ở trong giai đoạn này cần phải trải qua một vạn kiếp tu tập Bồ tát hạnh mới
thành Phật. Do vậy kẻ tân học Bồ tát cần phải bồi dưỡng tín tâm, bi tâm tu học
phát Bồ đề tâm, việc thích nghe chánh pháp, và nổ lực hành trì chánh pháp là
hai phương diện căn bản cho hạnh Bồ tát, đồng thời thật hành thập thiện là cơ
sở vững chắc cho việc thực thi tinh thần Bồ tát đạo. Hàng Bồ tát này tuy không
có kinh nghiệm về thiền định và thần thông diệu dụng, nhưng thường tu tập thập
thiện, hành Bồ tát giới, tinh cần Phật đạo, đó là biểu thị tướng trạng của Bồ
Tát. Liên tục nổ lực thực hành không dừng nghỉ, tu tập phước đức lẫn trí tuệ,
chắc chắn một ngày nào đó Bồ đề tâm ắt hẳn thành tựu, từ đó có thể tiến nhập
vào địa vị bất thối Bồ tát.
Phàm phu Bồ tát:
Thập thiện vốn là pháp của nhân thừa, Bồ tát sơ học rất chú trọng 10 thiện
nghiệp, có nghĩa là căn cứ vào vị trí con người thực hành Bồ tát đạo.
Trong kinh Đại Niết
bàn nói rằng: có 4 hạng Bồ tát làm nơi nương tựa cho chúng sanh. Thứ nhất là
người mới phát tâm Bồ đề vẫn còn phiền não. Hạng người này đối với nghĩa lý của
Phật pháp có sự nhận thức lý giải chính xác, đang tu học Bồ tát hạnh. Người này
cũng có thể dẫn dắt chúng sanh cùng tu học Phật pháp. Tuy người này chưa đoạn
trừ phiền não nhưng có khả năng dẫn dắt chúng sanh hướng đến cảnh giới giải
thoát, do đó người này có thể làm nơi nương tựa, làm vị y chỉ sư cho mọi người.
Trong giáo pháp của Thinh Văn cũng có ý nghĩa tương đồng. Có những thanh văn
chưa hoàn toàn đoạn trừ phiền não, chưa chứng quả, nhưng người này có khả năng
học hiểu Phật pháp, làm công việc hoằng dương phật pháp, cứu độ chúng sanh, làm
phước điền cho nhân gian, cho nên hạng Bồ tát chưa đoạn trừ phiền não hoàn
toàn, nhưng có khả năng am tường phật pháp, hướng dẫn mọi người đến hiểu phật
pháp, người ấy vẫn có thể làm công việc độ sinh.
Đứng trên lập trường là con người tu học phát tâm Bồ đề, thực
hành Bồ tát hạnh, không nên có lòng cao ngạo, không nên nói chuyện thần thông
biến hóa. Nếu chúng ta cố tình bỏ qua bản chất con người phàm phu là còn bị
phiền não ngăn che, trí tuệ yếu ớt, giả hình giả dạng, vì mục đích xấu xa, cố ý
làm mờ mắt người khác, đó là hạng người ngoại đạo, không còn biết hổ thẹn,
không phải là người làm nhiệm vụ hoằng dương phật pháp, là hạng người đang hủy hoại phật pháp.
Từ góc độ con người mà tu học Bồ tát hạnh nên làm theo thứ
lớp của phật pháp, trước phải có chánh tri kiến, để đoạn trừ tất cả phiền não
nghiệp chướng, tích lũy phước đức. Bồ tát tu tập như vậy lâu ngày, trí tuệ càng
ngày càng phát sanh, chuyển tâm ô nhiễm thành tâm thanh tịnh, chuyển phàm thành
thánh.
Thứ hai là có lòng từ bi. Người sơ phát tâm Bồ đề, cần phải
có tâm khí khái và dũng cảm, vì Bồ tát lấy việc lợi tha làm sự nghiệp, mặc dù
vấn đề cốt lõi của Bồ tát là giải quyết vấn đề sanh tử luân hồi, nhưng đối với
việc lợi tha mà Bồ tát không quan tâm, thì vị ấy đối với phật pháp có lòng tin
kiên cố đi nữa không thể gọi là Bồ tát, vì đặc tính của Bồ tát là lợi tha, làm
lợi ích cho chúng sanh. Nếu chúng ta quá chú trọng vào niềm tin, thì niềm tin
đó giống như niềm tin của ngoại đạo. Nếu chúng ta quá chú trọng vào việc tu
chứng, thì người này rơi vào Tiểu thừa. Người phát tâm bồ đề ngoài việc có
chánh kiến chánh tín, còn phải thực hành thập thiện, để hoàn thành sự nghiệp
lợi tha, vì mục đích lợi ích chúng sanh và hộ trì phật pháp. Như trong kinh nói
rằng: “ Chưa độ mình mà trước độ người, đó là hạng Bồ tát mới phát tâm Bồ đề
”.Chúng ta nên lấy lời huấn thị này, tự an ủi khích lệ chính mình để đủ sức
hướng về phía trước thực hành Bồ tát
đạo.
Muốn thực hiện thành công, cần có đức tin chân chính và chánh
tri chánh kiến, lấy chánh kiến giải quyết nhữngvấn đề cuộc sống. Người thực thi
Bồ tát hạnh là người học tập phát tâm Bồ đề, người đã phát tâm Bồ đề là người
hiểu rõ bản chất của các pháp vốn là vô thường, vì sự hình thành của các pháp
do duyên khởi mà thành, như vậy thật tướng của nó vốn không có tướng nhất định,
nên gọi là “ Không ”, “ Không ” đồng nghĩa là không có, cho nên gọi là “ giả
danh ” hay “giả có ”. Do vì thấy được thật tướng của các pháp là như vậy, cho
nên Bồ Tát phát khởi lòng từ bi, tình thương của Bồ tát không có thiên vị cho
nên được gọi là bình đẳng, nhờ vậy Bồ tát tu tập thập thiện.
Ngược lại pháp nhân
thừa là sự hẹp hòi có xu hướng nghiêng về gia đình, vì mục đích thành đạt phước
báo của nhân thiên mà phát tâm tu tập, đây là điểm khác nhau giữa thiên thừa và
nhân thừa. Bồ tát vừa mới phát tâm bồ đề, hiểu rõ tất cả pháp trong thế gian là
duyên khởi, từ vô thủy đến nay tất cả chúng sanh nương tựa vào nhau mà sống,
làm bà con quyến thuộc cho nhau. Do vậy con người với con người, con người với
các loài hữu tình khác có duyên với nhau, có ân nghĩa với nhau, do đó cần phải
tu tập thập thiện nghiệp, Thập thiện nghiệp là nền móng đạo đức của thế gian,
cũng chính là tinh thần bi trí của Bồ tát. Như vậy, nhân gian phật giáo là con
đường của Đại thừa, từ đạo đức của nhân gian tiến lên tu tập Bồ tát đạo. Như
vậy sự tu tập Bồ tát đạo không làm chướng ngại đạo đức của nhân gian, ngược lại
đạo đức của nhân gian chính lầ cơ sở để thực thi tinh thần Bồ tát đạo. Từ góc
độ con người với thân phàm phu tu học tiến hành thực tập Bồ tát hạnh để hướng
đến Phật đạo, con đường này không có gì mang tính thần thoại khó hiểu, rất
thiết thực và phù hợp với con người. Tất cả chư phật và Bồ tát cũng đều tu tập
con đường này mà thành tựu, tu tập như vậy được gọi là tu tập pháp Đại thừa. Con
đường tu tập này, lấy đạo đức thế gian làm cơ sở, không phải từ bỏ chánh hạnh
của nhân gian, đây là con đường duy nhất và hợp lý./.
---------—]–---------
0 nhận xét:
Đăng nhận xét