THIỆN
Nghĩa chữ Thiện không minh định rõ
ràng. Vì có Thiện của Thế gian và Thiện xuất thế gian khác nhau. Thiện ác theo
thế gian cũng có nhiều lối như Thiện theo phong tục , Thiện theo hình luật..
Thiện theo phong tục tuỳ theo thói
quen đúng với phong tục là Thiện, trái lại là ác như một vài giống dân ở Châu
phi cha mẹ già quá, già mà tật bệnh không thể sống được thì con cái giết để ăn
thịt. Như thế gọi là Thiện. Vì đúng theo phong tục người dân ấy cho rằng người
con có hiếu là phải giúp đỡ cha mẹ kết liễu đời sống già nua tàn tật ấy đi sớm
ngày nào là hiếu, là thiện. Hoặc phong tục nước ta , cha mẹ mất, giết trâu, bò,
heo, gà.. trước cúng tế cha mẹ, sau đãi họ hàng bà con. Như vậy giết
nhiều heo bò chừng nào họ hàng ăn uống hả hê thì họ khen con cháu hiếu thuận,
tốt giỏi, nhà có phúc.
Thiện theo hình luật : Hình luật đặt
ra cốt để trị an trong nước, những việc gì trái với hình luật phạm hình luật
gọi là ác, ai tuân theo hình luật thì gọi là dân lành thiện. Như thế, còn có
những điều bất thiện, ẩn trong tâm niệm sẽ vượt ra ngoài phạm vi hình luật, vì
không có bằng cớ rõ ràng. Nhưng tâm niệm là chủ động của hành vi, bao nhiêu
hành động ác độc đều do tâm niệm chủ động. Hợn nữa, một người dân Thiện của quốc gia này, chưa hẳn là một
người dân Thiện của quốc gia khác. Ví dụ một quốc gia đối lập, bắt được mình họ
tra tấn, họ trừng trị đánh đập thì đối với nước kia họ là người tốt, người
thiện được xem là có công nhưng đối với người dân vô tội bị đánh đập, bị hành
hung nhất định không phải thiện được. Thiện theo nhà Phật, Thiện có nghĩa là
thuận ích.
Thuận là thuận với lẽ phải, hợp tình
hợp lý, như thương người thì người thương lại v.v... ích là lợi ích, ích lợi
cho mình, cho người, cho loài vật ngay trong đời hịên tại và trong cả tương
lai. Như thế Thiện là không giết người dù họ là thù địch, không hại mạng sống
của loài vật, dù chúng không phải đồng loại với ta, tử tế với mọi người, thương
yêu mọi loài đến như tâm niệm thì dù một mình trong bóng tối cũng không dám
nghĩ điều xằng bậy, hay mưu toan những việc hại người, hại vật và luôn luôn
nghĩ rằng : Ta nên mượn cái thời gian sống còn để làm những việc lợi ích cho
nước nhà, biết mượn cái tuổi thanh niên, cái trí sáng suốt, cái tâm niệm lành
mạnh để làm ích lợi cho quần chúng.
Trích một đoạn trong bài : ''Có
chàng hy vọng yêu cô hoà bình''
Thích nữ Thể Quán
Liên
Hoa Nguyệt San Số 8
0 nhận xét:
Đăng nhận xét