VỤ ÁN XỬ “ CHÓ CẮN HẠC VUA”
Vua nhà Thanh (Trung
Quốc) có biếu tặng vua tự Đức một con hạc thuộc loại hiếm có. Vua Tự Đức rất
quý, cho hạc đeo trước cổ một tấm thẻ bài ghi “ Thiên tử hạc, Hạc của vua nuôi
”. Thiên tử hạc quen hơi người nên được thả trong vườn thượng uyển.
Ngày nọ Thiên tử hạc bay ra khỏi hoàng
cung. Nó lạc vào trong vườn một thường dân nên bị chó nhà dân cắn chết. Vua Tự
Đức thấy mất con hạc mình yêu quý, dày công tốn sức mình chăm nuôi, nên truyền
cho thuộc cấp điều tra. Cấp dưới điều tra biết được việc chó nhà dân cắn chết
hạc của vua nuôi nên đã quay về tình báo. Vua Tự Đức thấy hạc quý đã chết nên
nổi giận, truyền cho bộ hình luận tội. Bộ hình kết án chủ chó phải tội tử hình
và bị tịch thu toàn bộ gia sản.
Việc xử án của bộ hình được quan ngự sử
Phạm Đan Quế biết được, sau khi xem xét các tình tiết, ông xin yết kiến với vua
Tự Đức. Và trình một bản tấu, bản tấu ấy như sau:
Hạc bất năng
ngôn - Khuyển vô thức tự
Hạc nhập nhân
viên - Khuyển trung vu chủ
Điểu thú đấu
tranh - U minh hà dự
Khuyển phệ hạc
tử - Tội quy vu chủ
Hạc trắc khuyển tử -
Tường hà luật xử
Nghĩa:
Hạc chẳng biết
nói - Chó không biết chữ
Hạc vào vườn
dân - Chó trung với chủ
Chim thú đánh
nhau - Tối sáng không rõ
Chó cắn chết
hạc - Tội quy cho chủ
Hạc mỗ chết
chó - Luật xử thế nào ?
Nghe xong vua Tự Đức cấp tốc hạ lệnh hủy bỏ
bản án và không bàn đến nữa. Bởi đối với vua Tự Đức những lời của Phạm Đan Quế
không những có tình mà lại có lý. Chó và hạc đều là vật, cả hai không biết nói
không biết chữ, nên hạc đeo thẻ đề Thiên tử hạc chó cũng không biết. Như vậy,
chó cắn hạc chết là do cái thói cắn nhau của hai con vật,nên không thể bắt chủ
chó thế mạng. Nếu bản án trên thi hành như kết luận của Bộ hình thì sau
nayfthif sẽ thành án lệ. Chẳng hạn lỡ có ngày chó hoàng cung cắn chết cầm thú
nhà dân hay cắn chết người ta, không biết nghị án ra sao, không lẽ phải bắt vua
trị tội.
Tuy nhiên, càng nghĩ càng thấy vụ án không hề
đơn giản. Bởi trong chế độ phong kiến, ý vua tức ý trời, không ai dám trái
lệnh. Nhưng do ông Phạm Đăng Quế nói có tình có lý nên vua Tự Đức đã nghe theo.
Và việc vua Tự Đức đã nghe theo cũng chứng minh vị vua này cũng là một vị vua minh, biết nghe theo lời
can gián
Của quần thần. Chính vì vụ án chó cắn
hạc vua, cũng đã để lại một điển tích về việc xử án ngày xưa của ông cha ta.
Ngày nay chúng ta cần phải học tập. Đó là không phân biệt hay thiên vị một ai
trong việc phân xử./.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét