Thứ Năm, 27 tháng 10, 2016

KHÔNG PHẢI LỖI TẠI EM

KHÔNG PHẢI LỖI TẠI EM

             Không khí lớp học trở nên nặng nề. Học sinh nhìn dồn vào trò Hương đang đứng trên bảng. Ba lần rồi, Hương bị kêu lên đọc bài liên tiếp và cũng đã ba lần không thuộc bài. Trong số điểm, ở cột Toán Hương bị ba con số không đỏ tròn to.
      Cô giáo Trâm dằn mạnh từng tiếng, lại lặp câu hỏi mà mấy lần rồi, trò Hương đã trả lời không xuôi.
     - Định lý về góc trong tam giác cân ?
    - Trong một tam giác cân, hai... hai cạnh bằng nhau.
    Một tiếng đập bàn thật mạnh.Không phải hai cạnh bằng nhau.Đó thuộc về định nghĩa. Trò hãy đọc định lý về góc, tôi nhắc lại  định lý về góc.
   Hương choáng váng,trò không nghe gì cả.ấp úng, giọng run run, trò nói
     Tam giác cân là tam giác có hai góc kề đáy bằng nhau.. thì.. tam giác cân ấy.
     Cô giáo Trâm nén giận. Nắm lấy viết đỏ định ghi số không vào sổ điểm và đuổi cô học trò nhác học bài về chỗ ngay, nhưng Trâm lại đặt bút xuống và quay lại phía trò Hương.
    - Trò có ý gần đúng, nhưng trò diễn đạt  không chính xác. Trò thử viết câu trò lên bảng, thử xem câu ấy có đúng văn phạm không ?
      Trò Hương nắm lấy viên phấn, run run viết hết câu định lý có cái đuôi lòng thòng. Trong một tam giác cân... thì tam giác cân ấy. Hí hoảy mãi mà trò Hương không sao sửa được.
       Dưới lớp vài nữ sinh lộ vẻ chán nản, xì xào và  dong tay xin sửa. Trâm không còn kiên nhẫn nữa, nàng bảo cô học sinh về chỗ. Hương lủi thủi đi xuống. Trâm nhìn theo, mãi đến khi cô học trò ngồi vào chổ hẳn hoi. Bao nhiêu ý xấu đổ dòn lên đầu cô học trò. Sao nó bận áo sống tồi tàn đến thế. Sao đôi mắt nó thiếu thông minh, đần độn u mê đến thế. Và nhất là quyển vở của nó. Trời ơi, quyển vở ! Quyển vở nó đang còn ở trên bàn đây. Trâm nắm và đưa lên cho học sinh xem. Quyển vở cuốn đôi, mòn cả một đoạn giữa  lưng bìa. Trông vẻ giận giữ của cô giáo, cả lớp chờ đợi.
      Trâm tuyên bố :
   - Tôi phạt chị hai tội : Một là chị không thuộc bài, chị không biết nói một câu bằng tiếng Việt cho đúng. Hai là chị giữ vở sách không cẩn thận. Ngoài  con số không về Toán của tôi, chị sẽ bị con số không về hiệu đoàn nữa.
   - Cô nữ sinh ngẫn cả người. Cô bé nhìn lên bảng, không buồn, không nhăn nhó. Không biết cô bé đã nghĩ những gì. Lớp học đang nín thở về hình phạt nặng nề khác thường của cô giáo. Mà sao hôm nay bao nhiêu chuyện dồn dập, mấy trò trước trò Hương cũng không thuộc bài bao nhiêu, lại nữa, cô kêu trúng trò Hương lần thứ tư và lần này trò Hương vẫn lại bị xoay bí để lãnh hình phạt gấp đôi.
     Trâm chán nản. Bao nhiêu cảnh tượng sinh hoạt  vui tươi của GĐPT hiện ra trước mặt Trâm. Sao các em nàng phụ trách lại ngoan ngoãn đến thế ? Những lời dặn dò của nàng , các em đều ghi nhớ chu đáo và đã thực hành đến đầu đến đuôi. Phải chi học sinh lớp này cũng như các em thiếu nữ trong đoàn của nàng! Nếu mà chúng cũng chăm chỉ, cũng dễ bảo, chúng sẽ hiểu lời nàng, hiểu bài vở đến thế nào ?
     Im lặng như thế đã mấy phút rồi... Mâý cô học sinh nghịch ngợm nhất cũng thét nét ngồi ngay ngắn. Trâm nhìn xuống thật nhanh khắp lớp. Trâm bắt gặp cái nhìn vô cảm giác  của cô bé vừa bị phạt, cái nhìn không buồn, không nhăn nhó ban nảy. Nhưng bây giờ, Trâm không cho là đần độn, là thiếu thông minh nữa, mà lạ thật Trâm đã bắt gặp nó đâu một lần rồi, một dịp nào trong cuộc sống gia đình.
      Mà kìa, học trò sắp lộn xộn. Trâm đứng dậy, gấp sổ lại, không dò bài nữa ! Hãy bắt đầu bài mới.
     Bài giảng hôm nay không hứng thú nữa. Người ta đã bóp chết sự thích thú rồi. Vả lại trong suốt giờ giảng, cái nhìn không buồn không nhăn nhó của trò Hương, luôn luôn hiện ra trước mắt Trâm. Gần đến cuối giờ, Trâm mới  sực nhớ ra. Phải rồi, ba năm trước đây, Trâm đã khiển trách một em trong đoàn- em Huy về một lỗi khá nặng, ngay giữa cuộc họp. Và em Huy đã nhìn chị Trâm với cái nhìn tương tự như thế, không buồn, không nhăn nhó. Về sau, nhờ một dịp tình cờ Trâm mới biết là Huy bị la oan. Thế thì lần này, trò Hương có oan không ? Hương không thuộc bài rõ ràng kia rồi, Hương còn oan  ức vào đâu, còn tránh trút đi chỗ nào được !
Nhưng dù sao Trâm thấy mình cũng đã nóng giận. Sân hận là tội lỗi  ! Khi học sinh vừa vẽ xong hình trên bảng, Trâm bảo cả lớp bỏ viết xuống, đợi cho học sinh chăm chú yên lặng, Trâm gọi trò Hương đứng dậy. Hương đứng lên, mặt nhìn xuống, trò sẵn lòng cam chịu tất cả những lời la mắng của cô giáo một lần nữa. nhưng chờ mãi vẫn chưa  nghe cô lên tiếng. Hương nghe có tiếng chân cô đi đến bàn giáo sư, tiếng lật từng trang sổ. Cô nữ sinh nhìn lên, bỗng gặp Trân nhìn xuống. Trâm bảo: trò Hương, trò không thuộc bài mấy lần rồi, trò đáng phạt. Nhưng hình phạt đã nhiều lần không làm trò thay đổi. Hôm nay tôi không muốn phạt trò bằng số không nữa. Tôi bỏ cả hai số không cho trò đây. Và tôi yêu cầu một điều là trò  đừng làm phiền tôi lần nữa. Trò biết là tôi đã buồn phiền lắm và tôi chắc chắn là trò đã làm đau khổ cha mẹ trò khá nhiều...trò nghĩ sao?
          Cả lớp chăm chú nhìn trò Hương. Thoáng qua trên gương mặt lạnh lùng ấy, có một sự thay đổi nhanh chóng. Hương méo máo, giơ tay xin nói nhưng Hương ngồi xuống ngay. Cô bé gục mặt xuống bàn, và người ta nghe có tiếng khóc nấc lên.
          Chiều hôm ấy về nhà, Trâm không vui vẻ như ngày thường. Cái nhìn đăm  đăm, không buồn không nhăn nhó, của cô học trò nhiều lần không thuộc bài, tại sao lại giống cái nhìn của thiếu Huy ngày trước. Hay là Hương cũng có điều gì oan ức như Huy? Không thể được! Đi học một trường tư, tốn tiền cha mẹ thì phải chăm chỉ, phải thuộc bài. Hay là em ấy nghèo?... ừ! Hay là em ấy nghèo? Cũng có thể lắm, vì thường ngày cô bé này chỉ mặt toàn đồ cũ nát. Nhưng mà dù sao cũng không thể viện nghèo để nhát học được. Biết bao nhiêu người nghèo lại thành công đó sao ? Ngay trong trường, trò Dung, trò An đứng nhất nhì lại không phải nghèo sao ?
           Trời đã tối , ngoài  đường có tiếng guốc của mấy bà bán  hàng ở chợ về . Tiếng chị Sâm bên hàng xóm gọi thằng cu về ăn cơm. Trâm ngồi ngả người trên chiếc ghế vải hàng giờ rồi. Rất nhiều giả thiết được đặt ra trong trí, nhưng Trâm chưa giải thích được cái nhìn của trò Hương ban chiều. Trâm muốn đừng nghĩ đến chuyện ấy nữa nên vào phòng soạn bài.Trâm đã ngồi vào bàn, lật từng trang sách và dừng lại ở bài hình học vừa dạy. Mấy câu định lý, đảo đề về tam giác cân gần nhau quá có thể làm lộn chăng ? Hay là tại Trâm không giảng rõ, không phân biệt rõ định lý và đảo đề. Rồi Trâm nhớ lại lời giảng của mình tại lớp hôm trước, những chỗ nàng gạch dưới cho học sinh thấy, những tiếng nàng nhắc đi nhắc lại. Nàng lắng nghe âm thầm lời mình qua ký ức, như một học sinh đang nghe lời giáo sư để xem thử, đặt mình trong địa vị học trò, nàng có thể lầm được không ?
   Nàng tự bào chữa là không phải lỗi tại mình nhưng bình tĩnh một lát, nàng tự bảo 
   Mà học sinh đâu có trình độ như mình. Trình độ chúng non nớt chúng có thể hiểu được lời mình nói, những điều chúng học chăng ? Ta cần nắm trình độ ấy. ừ ! Nhưng mà tại sao đối với các em trong gia đình ta thương mến mà đối với học sinh ta lại không thương mến chúng. Tại sao những lần họp Đoàn, ta vui vẻ, ta tươi cười với các em thì vào lớp ta lại đóng vai trò khắc khổ, nghiêm nghị ? Ta có thể lấy phương pháp, lấy tư cách một đoàn trưởng để đi thẳng vào lớp học như ta đã đi thẳng vào trong gia đình hay không ?
          Nghĩ đến đây, Trâm thấy thư thái. Hướng về ngày mai, nàng giở đến bài học tiếp theo, và chăm chú soạn bài...
      Có tiếng má Trâm gọi ở phòng ngoài.Trâm vội chạy ra, má Trâm nói: 
    - Con ăn chè hột sen nhé ! Chiều nay má thấy con hình như hơi mệt nên má kêu chè vào con ăn đây. Trâm nhìn ra phía cửa. Trước thềm, một cây đèn lồng nhỏ chiếu sáng một xách chè, vài chiếc son sáng trắng lồng vào chiếc gióng ngắn, phía cái trẹt nhỏ có úp năm ba cái chén và muỗng. Sau xách chè, một bà lão đang ngồi loay hoay lau mấy cái chén. Một bà lão bán chè,  ánh đèn lờ mờ làm những vết nhen trên mặt bà càng đậm nét, tăng thêm vẻ già nua mà năm tháng đã chồng chất trên tấm thân bà. Cùng đi với bà có một con bé nữa. Con bé ngồi bệt trên tam cấp trước hiên nhà, mặt nhìn ra ngoài đường. Hình như phận sự của nó là đi theo để xách chè và gióng đèn cho bà.
     - Múc cho hai chén hột sen nhé ! Má Trâm nói với ra phía cửa như thế, rồi quay lại với Trâm :
    - Con ăn chè hột sen hay đậu xanh ?
    - Thưa má, con cũng thích chè hột sen như má
       Ngoài hiên bà lão đở lấy chiếc son trên, bưng ra một bên...son chè hạt sen ở phía dưới. Có tiếng muỗng chạm long cong vào thành son. Bà lão múc chè đã xong, sắp lên chiếc trẹt và bảo con bé :
    - Con bưng vào cho bà và cô xơi.
      Con bé xoay lưng lại nhưng rồi cứ ngồi như cũ, mặt nhìn ra ngoài đường. Bà lão lại giục lần nữa. Bây giờ con bé đã đứng dậy. Nó bưng trẹt chè đi vào, đầu cuối xuống, nó tiến vào cửa được mấy bước thì TRâm đứng dậy, đi đến đở lấy trẹt chè. Con bé bổng nhìn lên và bắt gặp cái nhìn của Trâm thẹn thùng, nó cúi ngay mặt xuống, miệng lẩm bẩm :
     - Thưa cô a !
       Trâm nhìn kỹ con bé, kinh ngạc. Nàng luôn miệng kêu lên:
     - Ồ ! Em Hương.
       Phải ! Con bé bưng trẹt chè vào chính là trò Hương, trò nữ sinh vừa bị cô giáo Trâm phạt khi chiều về tội không thuộc bài. Cái điều Trâm dự đoán khi chiều là nhà Hương nghèo quả đã đúng trăm phần trăm. Trâm nhìn em Hương đang nép mình vào bên cửa. Tự nhiên Trâm thấy hối hận về sự nóng giận của mình ban chiều trong giờ Toán. Trâm thấy thương em nữ sinh của mình. Má Trâm và bà lão ngồi ngoài kia đang ngơ ngác về sự việc vừa xảy ra thì Trâm quay lại phía má mình Trâm bảo :
     - Thưa má, đây là một nữ sinh lớp con.
       Bà lão ngoài cửa trố mắt nhìn về phía Trâm, trong lúc Trâm vẫy tay gọi Hương đến gần bên mình :
       Đó là bà em phải không ?    - Dạ
    - Thế đêm nào em cũng đi như thế này ?
 Hương cúi đầu nín lặng.Bà lão bấy giờ ngồi xích gần khuôn cửa nói :
    - Con bé này là cháu nội tôi, trước đây mẹ cháu đi bán chè đêm. Nhưng cách ba tháng trước mẹ cháu mất. Tội nghiệp con bé. Nó đã lớn nhưng nó còn dại lắm. Ban ngày nó lại phải đi học. Nhiều lần, nó muốn xin nghĩ học để buôn bán nuôi em, nhưng tôi không muốn thế. Cho nên từ đó tôi phải đi bán thay mẹ nó. Thấy tôi già yếu nên nó không chịu để tôi đi một mình ban đêm.
       Bà lão ngừng lại, đôi mắt sâu, khô cạn của bà như thấm ướt, bà nhấp nháy vài cái rồi nhìn xuống ngọn đèn dầu vàng vọt.
    - Nó xách đèn và gióng chè cho tôi, tôi không muốn thế, sợ nó không có thì giờ để học bài, nhưng nó nhất định đi với tôi cho kỳ được.
    - Lời nói của bà lão đập mạnh vào tim Trâm. Trâm cảm thấy thương cho tình cảnh cô học trò mà ngày thường Trâm rất thành kiến, cho là nhác nhớm, là đần độn. Thì ra Hương biết thương bà, thương em, Hương có những tình cảm đáng kính. Hương không thuộc được bài, là vì Hương không có thì giờ để học lỗi không phải tại em !
       Từ nảy giờ chén chè hột sen trên tay Trâm vẫn còn nguyên mà Trâm giục con
- Con ăn chè đi 
       Bà lão cũng tiếp- Mời cô xơi cho.
       Trâm ráng ăn hết chén chè. Chè nấu ngon, vừa đường, hạt sen bùi nở xoè, nhưng Trâm thấy hình như có cái gì nghẹn ở cổ.
      - Hương đã bưng trẹt chè ra, rửa sạch hai chén và úp lấy trên trẹt. Bà lão xoây chiếc gióng để đưa cái trẹt vào. Bỗng Trâm chăm chú vào chiếc gióng xách. Có một cái gì kẹp ở giữa hai tai gióng ! Một quyển vở ! Bà lão thấy Trâm nhìn chăm chăm, nên rút lấy quyển vở đưa cho Trâm, và nói :
      - Cháu nó cũng đem vở theo đây. Đến chỗ nào khách ăn lâu, nó lấy ra nhìn qua vài lát. Nhưng không mấy khi nó xem được lâu, vì tôi còn phải đi nơi khác. Và tôi, mãi tới khuya mới về.
       Trâm đón lấy quyển vở và giở ra xem. Đó là quyển... Quyển vở hình học Trâm bắt gặp những dòng chữ : " Không thuộc bài " phê bằng mực đỏ sáng rực trên trang giấy...
       Bà lão bán chè và Hương đã ra khỏi cổng nhà. Trâm nhìn theo hai bà cháu cho mãi đến khi ánh đèn  thấp thoáng qua hàng cây, xa lần, mãi đến khi tiếng xóc xách của gióng chè và tiếng guốc lẹp kẹp của bà lão nhỏ dần và tắt hẳn.
      Vào phòng, ngồi trước bàn, Trâm hình dung lại những cử chỉ nóng giận của mình khi trừng phạt cô nữ sinh mà Trâm cho là nhác nhớm. Trước đây Trâm cho hành động của mình là đúng đắn, nhưng bây giờ đây, Trâm tự thấy mình thô bạo và tàn ác. Học sinh sơ suất một tí là căn vặn, nóng giận, để đưa chúng càng sâu vào chổ bí, mất cả tinh thần, không, không nên làm như thế không nên coi chúng là đối địch với mình. Phải đứng về phía chúng, thông cảm với trình độ chúng, với cảnh ngộ chúng. Rồi Trâm tưởng tượng đến một chương trình làm việc: Một hiệp hội nâng đỡ học sinh nghèo một cách thực tế về vật chất lẫn tinh thần do những giáo sư những kẻ có thiện chí với trẻ. Trâm sẽ tổ chức học sinh mình làm từng nhóm, Trâm sẽ hướng dẫn cho chúng học tập thể ngoài giờ. Trâm sẽ chú ý đặc biệt đến những học sinh kém như Hương, nghèo thiếu như Hương. Trâm sẽ bày vẻ riêng cho chúng trở lại từ những bài dề, đào tạo lại căn bản cho chúng, giúp cho chúng những gì chúng cần thiết. Rồi đây Trâm sẽ bận việc hơn, nhưng can chi các học sinh của Trâm sẽ không còn giữ vẻ mặt khắc khổ trong những giờ học .Trâm sẽ thấy chúng lộ vẻ ham thích, thế là Trâm đã hân hoan rồi.
     Phải! Giáo dục không thể nào có kết quả nếu không có sự tận tuỵ của người phụ trách, không có sự thông cảm giữa thầy trò,và thiếu tình thương.
     Câu kết luận mà Trâm tự suy nghĩ trên đây nghe như vang lên đâu đây, trong hương hoa Đạo-lý, trong mạch sống của con người đã lớn lên dưới ánh sáng của giáo pháp Từ bi.
                                        Chuyện ngắn :  Dương Trường Giang
                                                         Nguyệt San Liên hoa số 09

KHÔNG PHẢI LỖI TẠI EM Rating: 4.5 Diposkan Oleh: CHÙA TAM BẢO TAM KỲ

0 nhận xét:

Đăng nhận xét