Thứ Năm, 27 tháng 10, 2016

TỰ LỢI VÀ LỢI THA

TỰ LỢI VÀ LỢI THA

          Người Phật tử nên nhớ luôn ở tâm niệm chủ nghĩa tự lợi và lợi tha. Hai phương diện này không thể tách riêng làm hai bộ phận như nhiều người lầm tưởng. Họ tưởng tu Thanh Văn hạnh chuyên về tự lợi, tu Bồ Tát hạnh chuyên về lợi tha. Phân thành hai chủ nghĩa tiêu cực và tích cực khác nhau, bởi vậy nên sinh ra  hai ý. Phái tiêu cực chủ trương yếm thế chán đời, trở chê phái tích cực rộn ràng, thiệp thế làm mất vẻ thanh tịnh, thuần tuý của Đạo.
          Trái lại, phái tích cực chủ trương thiệp thế, rồi trở chê phái tiêu cực là ký sinh trùng, làm cho đạo pháp yếu hèn, không có giá trị giữa quần chúng.
          Theo Phật dạy trong kinh, chủ nghĩa tự lợi và lợi tha như chim hai cánh, khuyết một không thể bay cao, cũng thế người tu hành không nghiên cứu tâm niệm cho rõ ràng, không vận dụng cả hai phần cho cân xứng mà ra hành sự, thì người ấy khác nào như chim mất cánh, phải sa ngã thì khác.
          Đành rằng đạo Phật là đạo Từ Bi, cứu khổ, mục đích của đạo Phật là phát tâm vị lợi quần sanh, như trong kinh Lăng Nghiêm Ngài A Nan phát thệ '' Như nhứt chúng sanh vị thành Phật, chung bất ư thử thủ nê hoàn'' nghĩa là còn một chúng sanh chưa thành Phật, nguyện không thể chứng cảnh giới Niết Bàn. Ấy là hạnh nguyện Đại thừa Bồ Tát, lấy lợi sanh làm căn bản, nhưng lợi sanh có hai phương diện: một là chúng sanh nội tự tâm, tức là bao nhiêu tâm niệm phiền não làm chướng ngại thanh tịnh Phật tánh. Hai là chúng sanh ngoại tự tâm, tức là mọi người mọi loài sanh vật cảnh toàn thể vũ trụ.
          Trong bộ kinh Lăng Nghiêm, chỗ ngài A Nan thị hiện bị bắt vào nhà dâm nữ, mật ý Ngài muốn chỉ cho chúng sanh sau này người phát đại từ tâm , hãy nên chuyên lo tự lợi cho vững vàng, đại để như Ngài là người thông hiểu Phật pháp bậc nhất trong hàng đệ tử Phật, vậy mà còn phải mắc thần chú của nàng Ma Đăng, huống chi người phàm phu tục tử như chúng ta mà vội tự đắc sao được.
         Tự lợi là chi? Là làm lợi cho tự tâm mình, đừng bị các tham, sân, si, mạn, nghi, ác kiến làm ô nhiễm tự tâm thanh thanh tịnh, dù khi ra làm trăm công nghìn việc vẫn giữ lấy bản tâm thanh tịnh vô tư, vô chấp. Tâm ấy xem mình và người đều bình đẳng, tâm ấy thấy cảnh đời là cảnh giả hiệp, vô thường, xem danh lợi như phù vân, xem ái tình như huyễn mộng. Tâm ấy biết vạn pháp do nhơn duyên huyễn khởi rồi do nhơn duyên huyễn diệt, nên xem thân, tâm, cảnh vật đều như huyễn như hoá, thân cảnh này có để mà không. Sanh để mà diệt, nên xem thân, tâm, cảnh, nhưng không ấy để rồi có lại, diệt ấy để rồi sanh ra muôn hình vạn trạng, biến chuyển không dừng, nếu không dừng được cơ tâm thì muôn loại hữu tình, nói riêng về loài người, sẽ mãi mãi lưu chuyển trong vòng sanh sanh diệt diệt.
          Người Phật tử đã hiểu qua như thế , lại rỏ pháp Tứ Đế của Phật dạy bởi tri khổ nên phải đoạn tập , nghĩa là biết đời sống con người không ngoài chử '' Khổ'', nói hẹp thì ba  nghĩa là : khổ khổ, hoại khổ , hành khổ. Nói rộng thì 8 khổ, nghĩa là :sinh, lão, bệnh, tử,  ái biệt ly khổ, oán tắng hội khổ, cầu bất đắc khổ, ngũ ấm xí thạnh khổ . Nói rộng hơn nữa có đến 84.000 món khổ. Lại biết các khổ ấy do 10 món  ác sử  ở tâm nghiệp xuôi khiến, nên  cố sức bỏ các tập quán xấu ở tự tâm , mà có độ tận hết thảy chúng sanh ở tự tâm mới chứng được cảnh giới tịch diệt, có chứng diệt mới mong ra hành  đạo.
           Lợi tha là gì ? Lợi tha là lấy tâm từ bi làm căn bản, là tâm muốn làm lợi cho người người đều đuợc an vui. Người Phật tử sau khi đã nhận rõ giáo pháp của Phật, đã biết khổ, đã đoạn tập, đã chứng diệt nghĩa là tâm đã được an trú trong cảnh tịch diệt Niết Bàn, nhưng còn thấy muôn vạn người chưa tìm được lối sống thanh tịnh an vui ấy, nên phát tâm từ bi phát nguyện mạnh mẽ, cùng người đồng sự đem ái ngữ vỗ về, khuyên lơn người học đạo. Nếu thấy người còn tham thì phải phát tâm tu hạnh bố thí, nếu thấy người còn sân thì phải phát tâm tu hạnh nhẫn nhục, thấy người giãi đãi tu hạnh siêng năng, thấy người tán loạn tu hạnh thiền định, thấy người phá giới tu hạnh trì giới, thấy người ngu si tu hạnh trí tuệ, mỗi mỗi vì lợi người mà làm tất cả.
          Nói tóm lại nghĩa đây lấy tứ nhiếp pháp mà tu lục độ vạn hạnh làm sao cho người đều được an vui giải thoát thanh tịnh như mình. Tu như vậy kiếp này qua kiếp khác không hề nhàm, không hề thối chuyển. Đồng thời tu hạnh lợi tha như thế này mà cũng kiêm tự lợi là nghĩa sao ? Nghĩa là trong khi ra hành đạo lợi tha vẫn xét phần tự kỷ của tâm mình. Thí dụ như ngày thường tu hạnh bố thí phải xem tâm mình có lẫn các niệm, xẻn, tiết, xan tham hay không ? Khi người ta đến mắng nhiết, đánh đập, xỉ vả mình đã dẹp khỏi lòng sân hận hay chưa ? Nếu chưa được, cần phải tu nhẫn, tu vô lượng kiếp cho đến khi hoàn tòan viên mãn Bồ tát hạnh.
          Nói tóm lại, tự lợi là tiêu sạch tâm nghiệp của mình, để tập tu hạnh lợi tha, còn lợi tha là tích cực làm việc thiện, làm việc lợi người, để diệt trừ tâm niệm ngã chấp. Như thế tự lợi và lợi tha đâu phải là hai, mà cũng không phải là một. Mình và người có khác là khác ở thể xác, nhưng đồng một tâm niệm như nhau. Mình muốn cho người đều được tâm niệm tốt đẹp ấy, trước hết ta phải nuôi dưỡng hạt giống Bồ đề, thực hành  hạnh Từ bi đối với tất cả chúng sanh, vạn loại hữu tình;  nếu đã có sẵn hạt giống tốt đẹp ấy rồi, hãy gắng mà gieo rắc mười phương. Còn như chưa có, thì gắng tu cho thuần thục các hột giống ấy để ngày sau đem gieo rắc khắp muôn nơi, mục đích để tu hạnh lợi tha thì sự tự lợi như thế đâu phải là ích kỷ ? Còn như người tu hạnh lợi tha mà tâm còn nhiều nghiệp lực, thì cũng phải gắng lo phần tự lợi cho hoàn toàn, chớ nên ngộ nhận chúng sanh tâm mà cho Phật tâm, thì làm cho mình và người đều mất lợi.
          Riêng về hai phái chuyên tu tích cực và tiêu cực hãy dung hoà mà không nên tương kích. Người tu tích cực nên tán hạnh tự lợi, cũng như người tu tiêu cực nên tán hạnh lợi tha. Như thế có vẻ tương hộ và tương thành cho nhau, và chủ nghĩa lục hoà mới do đây mà thực hiện.

                                                                      Liên Hoa

TỰ LỢI VÀ LỢI THA Rating: 4.5 Diposkan Oleh: CHÙA TAM BẢO TAM KỲ

0 nhận xét:

Đăng nhận xét