HÌNH TƯỢNG SƯ TỬ
Kinh điển Phật Giáo ghi sư tử là vua trong các loài thú, cho nên trong các
kinh, luận thường chọn sư tử để ví dụ cho đức vô uý (không sợ hãi) vì sự vĩ đại
của đức Phật. Đức Phật là bậc chí tôn trong loài người nên được tôn xưng là
“nhân trung sư tử” (sư tử trong loài người).
Vì
đức Phật là sư tử trong loài người nên chỗ đức Phật ngồi thuyết pháp gọi là “sư
tử toà”. Khi đức Phật ngồi thuyết pháp, uy lực chấn động Trời, người
khiến cho hàng Bồ Tát phát khởi tâm dõng mãnh cầu đạo giác ngộ, ngoại đạo và ác
ma kinh sợ. Do đó pháp âm của đức Phật ví như tiếng gầm của sư tử (sư tử hống)
âm thanh không sợ hãi.
Đạo
Phật phát nguyên từ Ấn Độ, vùng đất có loài sư tử sinh sống. Theo truyền thống
của Ấn Độ cổ xưa đã chọn hình ảnh sư tử làm biểu tượng của giai cấp vua chúa,
thống trị xã hội. Khi đức Phật xuất hiện, dĩ nhiên người Ấn đã chọn ý nghĩa tốt
đẹp nhất của loài sư tử để xưng tôn Ngài. Dưới triều vua A-Dục (Asoka, 273 - 232
TCN) trên đỉnh trụ đá khắc lời dạy của đức Phật được chạm hình bốn con sư tử
quay bốn hướng, với ý nghĩ Phật pháp sẽ lan truyền khắp nhân gian, không có sức
mạnh nào cản trở được.
Khoảng đầu kỷ nguyên Tây lịch, sự giao thương giữa các nước Tây Á và Đông Á dần
phát triển, sư tử được du nhập vào Trung Quốc bằng con đường ngoại giao. Vua
chúa Trung Quốc nhìn thấy sư tử là loài mãnh thú có uy lực lớn trong muôn thú
nên chọn hình tượng sư tử nhe nanh múa vuốt hung dữ làm vật trấn giữ trước cung
điện, lăng tẩm để cảnh báo cho mọi người biết đó là vùng đất cấm địa, không thể
xâm phạm.
Tại
Trung Quốc, sư tử không có vị trí cao quí như kỳ lân, một linh vật trong tứ
linh (bốn con vật linh thiêng: long, lân, qui, phụng) rồng, lân, rùa, phượng.
Bởi theo truyền thống Trung Quốc, kỳ lân được quan niệm là “nhấn thú”, vì nó
không ăn thịt các loài vật khác, không giẫm đạp cây cỏ và chỉ xuất hiện khi có
bậc thánh ra đời. Do đó, hình ảnh kỳ lân thường xuất hiện trên các vật dụng thờ
cúng, sinh hoạt trang trí áo, mũ v.v…trong khi sư tử được xem như con vật canh
gác bên ngoài.
Việt Nam cũng không phải vùng đất sinh sống của loài sư tử. Vì vậy khi tiếp
nhận nền văn hoá Ấn - Trung,
thông qua tư tưởng Nho - Phật,
người Việt đã chọn con Nghê, một con vật huyền thoại, để thay thế cho sư tử.
Con vật này được mô tả có hình dáng đầu rồng, thân sư tử, bản tánh hiền lành,
thích ngồi, khoái nuốt lửa nhả khói, thưởng thức mùi trầm hương. Những đức tánh
này của con Nghê thích hợp với bản tánh hiếu hoà, bình dị của người Việt, do đó
đã được chọn để thay thế cho sư tử trang trí trên bệ tượng Phật cùng với tám bộ
hộ pháp. Điều này khác biệt với kiểu thức mô tả “toà sư tử” của đức Phật nguyên
gốc ở Ấn Độ, cũng không giống với toà sen hay pháp toà uy nghi kiểu Trung Quốc.
---------—]–-------
0 nhận xét:
Đăng nhận xét