LỄ HỘI VU LAN
Lễ
hội là một hoạt động văn hóa mang tính cộng đồng, có hàng ngàn lễ hội được tổ
chức ở Việt Nam với quy mô lớn nhỏ khác nhau. Phần lớn các lễ hội chỉ mang tính
địa phương, có nội dung giáo dục và sức ảnh hưởng nhỏ, lý do là các lễ hội mang
tín ngưỡng địa phương thuộc phạm vi cộng đồng người theo tín ngưỡng đó. Một số lễ hội tôn giáo có sức ảnh hưởng lớn
hơn nhưng cũng chỉ trong phạm vi tín đồ của tôn giáo đó chứ không lan rộng ra
toàn xã hội. Tuy nhiên, ở Việt Nam có hai lễ hội tôn giáo có sự ảnh hưởng rộng
ra toàn xã hội là lễ Giáng sinh của Thiên Chúa giáo và lễ Vu lan của Phật giáo.
Lễ
hội Vu lan có sức lan tỏa và trở thành lễ hội trong cộng đồng người Việt, lễ hội
Vu lan đã trở thành lễ hội văn hóa Phật giáo và của dân tộc Việt Nam theo sự
nghiên cứu của các nhà Phật học, lễ hội Vu lan đã tồn tại khoảng 1.500 năm tại
Trung Quốc. Do đó, lễ hội Vu lan có nguồn gốc từ Trung Quốc, chưa có tư liệu
nào nào chứng tỏ nó ra đời độc lập tại Việt Nam. Lễ hội Vu lan được nhiều người
biết đến thông qua hai bản kinh Vu lan và kinh Báo hiếu Công ơn cha m, nội dung
hai bản kinh nói về đạo hiếu và đưa ra phương pháp báo hiếu theo Phật giáo Bắc
tông. Bản kinh Vu lan nêu câu chuyện mẹ tôn giả Mục Kiền Liên là bà Thanh Đề đã
tạo tội ác nên đọa làm ngạ quỷ đói khát. Tôn giả Mục Kiền Liên được miêu tả có
lòng hiếu thảo rất lớn, nên chứng thành quả liền vận thần thông tìm mẹ để biết
mẹ đã tái sanh nơi đâu. Khi biết mẹ bị đọa làm ngạ quỷ, tôn giả tìm cách cứu mẹ
và được Đức Phật chỉ dạy phương pháp cứu mẹ là cúng dường chư Tăng gồm các loại
các thức ăn và nhu yếu phẩm, thuốc men, giường nằm vào dịp rằm tháng bảy khi
chư Tăng tiến hành lễ Tự tứ kết thúc mùa an cư theo truyền thống Bắc tông, nhờ
công đức tu tập và sức chú nguyện của chư Tăng. Mẹ tôn giả và các chúng sanh
khác đã được thoát khỏi cảnh ngạ quỷ đói khát, pháp cứu tế được dạy trong bản
kinh không chỉ cứu độ cha mẹ người thân qua đời được sanh về cõi an lành mà còn
giúp cho cha mẹ, thân bằng quyến thuộc còn sống được trường thọ, khỏe mạnh. Lễ
hội Vu lan trong Phật giáo đã lan tỏa rộng ra trong xã hội và trở thành lễ hội
của quần chúng.
Nho
giáo nhấn mạnh hiếu là giữ hình hài thân thể do cha mẹ sinh ra mà không được
thay đổi như cạo bỏ râu tóc, làm thẩm mỹ chỉnh sửa thân thể… là lo lập thân có
công danh với thiên hạ cho đờí kính nể, là phụng dưỡng cha mẹ với thái độ vui vẻ,
khi cha mẹ qua đời lo tang lễ hết mực thương xót, cúng tế phải trang nghiêm.
Trong các điều hiếu của Nho giáo, chỉ có phần phụng dưỡng cha mẹ khi còn sống
là phù hợp và được ứng dụng trong cộng đồng người phương đông. Về phần hiếu khi
cha mẹ qua đời, Nho giáo nhấn mạnh đến sự đau thương khóc lóc, cúng tế mà không
đề cập đến sự siêu thoát, ngoại trừ mặc định là “ linh hồn” người chết sẽ đến
nơi cư trú của tổ tiên là thuyết Huỳnh tuyền
hay suối vàng. Phật giáo thì đề cập hiếu cả hai về vật chất lẫn tinh thần
khi cha mẹ còn sống cũng như qua đời. Khi còn sống thì người con phụng dưỡng,
hướng cha mẹ biết đạo để làm các điều
thiện, khi cha mẹ qua đời thì người con làm phước bằng cách bố thí, cúng dường
để hồi hướng phước báu, cầu siêu cho cha mẹ. Quan niệm hiếu thảo với ông bà tổ
tiên qua hình thức cúng tế để được gia hộ cộng với tấm lòng mong muốn tổ tiên
ông bà cha mẹ qua đời được siêu thoát nên người tín đồ Phật giáo thực hiện nghi
lễ cúng tế và cúng dường theo Phật giáo. Có lẽ chính pháp cứu tế theo kinh Vu
lan phù hợp với tâm tư nguyện vọng của quần chúng người Việt và cũng để thực hiện
theo phương cách cúng dường nên lễ hội Vu lan của Phật giáo trở thành lễ hội của
người Việt, hơn nữa ai cũng có ông bà tổ tiên, ai cũng có nhu cầu thể hiện lòng
hiếu qua hình thức cúng tế cầu nguyện, nhất là cho những người thân, cho nên lễ
Vu lan được tiếp nhận một cách tự nhiên và trở thành lễ hội tâm linh của đa số
người Việt./.
( Trích NSGN số 293 tháng /8- 2020 )
Phụ đề về hiếu : Con phải có 5 điều với cha mẹ
khi còn sinh tiền :
1/
Phải luôn nhớ đến công ơn cha mẹ
2/ Cung cấp cha mẹ các nhu yếu không để thiếu thốn
( ăn, mặc, ở, thuốc men ).
3/
Làm việc gì phải trình thưa cha mẹ
4/
Cha mẹ sai bảo làm việc gì, vâng thuận không được trái lệnh
5/
Không được ngăn việc làm chân chính của cha mẹ.
Nếu như cha mẹ si mê, tà kiến,
làm các việc ác thì can ngăn cha mẹ, khuyên hướng cha mẹ hướng về chánh đạo
phát tâm quy y, giữ gìn 5 giới, phát nguyện làm lành thế mới gọi là hiếu.
Cha mẹ cũng có 5 điều khuyên con cái :
1/
Hạn chế không để con làm điều ác
2/Chỉ
bảo cho con những chỗ thiện lành
3/Phải thương yêu con cái thật sâu
sắc
4/
Nên vì con cái mà tìm chỗ kết hôn cho xứng đáng
5/ Nên tùy lúc cung cấp cho con những thứ cần
dùng.
Con
nít thời đại bây giờ, 3,4 tuổi đã biết dùng mạng zalo, Facebook, viber… chỉ
trong thời gian ngắn là trẻ con biết xử dụng rất rành hơn người lớn. Trong khi mất một năm để trẻ con mới có thể tập
đi, mất ba năm trẻ con tập nói. Cha mẹ đã dành rất nhiều kiên nhẫn cho con
trong suốt cuộc đời mình. Nhưng với con cái, không phải ai đủ kiên nhẫn với
chính bố mẹ mình trong mọi sinh hoạt hằng ngày khi cha mẹ già yếu đi đứng không
được tự nhiên, trí nhớ không còn minh mẫn, lẩm cẩm quên trước nhớ sau. Vì thế
có số người con hất hủi, nộ nạt cha mẹ, lời to tiếng lớn với cha mẹ, hoặc đưa
cha mẹ đến các trại dưỡng lão chăm lo, họ thuê người nuôi dưỡng. Thời gian sống
của cha mẹ còn lại trong cuộc đời không lâu so với thời gian kiên nhẫn mà cha mẹ
đã nuôi con từ tấm bé cho đến không lớn trưởng thành.
Cha
mẹ nuôi con bể hồ lai láng, Con nuôi cha mẹ tính tháng kể ngày.
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét