NIỀM TIN VÀO TAM BẢO VÀ LÒNG TỰ TÍN
CỦA NGƯỜI PHẬT TỬ
Kinh
Hoa Nghiêm nói : “ Niềm tin là căn nguyên của đạo, là mẹ của mọi công đức, nuôi lớn hết thảy thiện
pháp, đoạn trừ lưới nghi, đưa người vượt dòng nước ái dục, khai thị con đường tối
thượng dẫn đến Niết bàn ”. Những dẫn chứng trên cho ta thấy niềm tin có ý nghĩa
vô cùng quan trọng trong đạo Phật, là khởi điểm của tiến trình tu tập đạt đến
giác ngộ.
Tuy nhiên, niềm tin trong đạo
Phật theo ý nghĩa sự tin tưởng, không phải theo nghĩa sùng tín, đề cao đức tin
như trong một số tôn giáo thần khải. Tín
đồ đạo Phật khuyên không nên vội vàng tin theo điều gì mình thấy được, nghe được
mà phải tìm hiểu và xem xét kỹ lưỡng để hiểu biết chắc chắn về điều đó thì mới
quyết định tin hay không. Chính Đức Phật đã dạy cho dân chúng Kalama : “ Chớ có tin vì nghe báo cáo, chớ có
tin vì nghe truyền thuyết, chớ có tin vì theo truyền thống, chớ có tin vì được
kinh điển truyền tụng, chớ có tin vì nhân lý luận siêu hình, chớ có tin vì đúng
theo một lập trường, chớ có tin vì đánh giá hời hợt những dữ kiện, chớ có tin
vì phù hợp với định kiến, chớ có tin vì xuất phát từ nơi uy quyền, chớ có tin
vì Sa môn là bậc đạo sư của mình... Nhưng này các Kalama, khi nào tự mình biết
rõ các pháp này là thiện, các pháp này là không có tội, các pháp này được người
trí tán thán, các pháp này nếu chấp nhận và thực hành sẽ đưa đến an lạc và hạnh
phúc, lúc ấy các người hãy chấp nhận và thực hành ”.
Chúng
ta thấy Đức Phật dạy trước khi tin vào điều gì phải xem xét và cân nhắc kỹ lưỡng,
cần nhận ra tính chất của nó là thiện hay là ác, chỉ nên tin vào những gì biết
chắc đem lại an lạc, hạnh phúc cho mình và cho người trong hiện tại và tương
lai. Đó cũng chính là cách thức thiết lập niềm tin chân chính mà đạo Phật đã dạy.
Từ
đó, người Phật tử muốn tu học thành tựu theo giáo lý Đức Phật, nhằm xây dựng cuộc
sống an lạc hạnh phúc, bền vững cho bản thân, cho gia đình, và xã hội, trước hết
phải tin vào Tam bảo. Đó là tin vào Đức Phật, tin vào lời dạy của Phật ( pháp )
tin vào Tăng, những vị tu sĩ thánh thiện, thanh tịnh giới đức. Đồng thời dựa
trên cơ sở niềm tin Tam bảo, Phật tử khơi dậy niềm tin vào chính mình ( lòng tự
tín ). Kinh Pháp cú dạy “ chính mình làm chỗ nương tựa cho chính mình
chứ người khác làm sao nương tựa ? Tự mình khéo tu tập mới đạt đến chỗ nương tựa
nhiệm mầu ( Niết bàn ).”. Qua đây chúng ta hiểu Phật giáo chủ trương mỗi cá
nhân phải trở về nương tựa chính mình, phải tự tín vào bản thân mình để tu tập.
Ngoài nỗ lực bản thân ra không ai có thể giác ngộ thay cho mình được . Đức Phật
dạy tiếp : “ Các con hãy nỗ lực lên, Như
Lai chỉ là người chỉ đường, là người thầy chỉ dạy con đường giác ngộ ”. Thật rõ
ràng, Đức Phật xác nhận rằng , Ngài là người thầy chỉ dạy con đường dẫn đến
giác ngộ, còn muốn đi trên con đường đó thì mỗi người phải tự mình thực hành
theo lời Phật dạy. Hơn nữa, quá trình tu tập giác ngộ, thành Phật là một chặng
đường dài, nếu không có niềm tin vào bản thân, lấy đó làm chất liệu định hướng
ban đầu, và chất xúc tác cho suốt quá trình thực hiện tiến trình ấy, thì người
Phật tử không thể theo đuổi mục đích đến cùng.
Như
vậy, niềm tin của người Phật tử bao gồm cả niềm tin Tam bảo và niềm tin vào bản
thân ( tức tự tín và tha tín ). Cả hai phần của niềm tin này phải được xây dựng
trên cơ sở chánh tín ( không tin một cách mù quáng, mê mờ, mê tín ). Tức có sự
hiểu biết, suy nghiệm rõ ràng.
Niềm
tin đối với Đức Phật : Đức Phật là nhân vật có thật trong lịch sử,
chứ không phải là nhân vật huyền thoại, là người đã đạt được sự giác ngộ tối
thượng và hướng dẫn con đường giác ngộ đó cho chúng sanh. Nhờ Đức Phật mở đạo
khai đường mà chúng sanh biết rõ con đường hướng đến chỗ thiện lành an vui giải
thoát. Đức Phật là nhân vật duy nhất trong lịch sử tôn giáo, ngài đã tuyên bố
mình không đại diện cho Chúa trời, Thượng đế, cũng không phải là thần linh hay
một sức mạnh siêu nhiên nào. Cho nên trong Phật giáo, nếu tin Đức Phật như một
đấng thần linh thì đó là lối tin tà kiến, sai lầm, không đúng chủ trương của Phật. Tuy nhiên, cuộc đời và những lời giáo huấn của
Đức Phật vô cùng minh triết nên người đời sau đã xem Ngài như một đấng thiêng
liêng, tối cao trong trái tim họ.
Người
Phật tử tin sức mạnh của Phật thể hiện ở đức tính từ bi và trí tuệ; rằng Ngài
yêu thương tất cả chúng sanh, sẵn sàng
hóa độ những con người tội lỗi, sa ngã và hướng dẫn chúng sinh đi trên
con đường giác ngộ. Ngài không ban ơn hay giáng họa đối với bất kỳ ai. Ngược lại, Ngài đề cao vị trí tối thượng của con người và cho rằng không một đấng siêu
nhiên nào hay quyền năng nào có thể phán xét hay định đoạt vận mệnh con người.
Vì
hiểu về Đức Phật như vậy nên người tín đồ xem Ngài là bậc thầy tối cao của sự
thanh tịnh, trí tuệ và lòng từ bi, là người xứng đáng để họ nương tựa, là người
có thể hướng dẫn cho con đường thực tập hướng đến an vui, hạnh phúc mà tối hậu
là giác ngộ, giải thoát. Đồng thời, họ dành cho Ngài một tình cảm thiêng liêng,
một lòng tôn kính và ngưỡng mộ, xem Ngài như một người cha hiền cao thượng. Họ
luôn luôn ca ngợi công hạnh và bảo vệ hình ảnh của Ngài. Từ niềm tin vào Đức Phật,
tín đồ phát nguyện quy y Tam bảo, thỉnh tượng Phật thờ tại gia đình để hằng
ngày chiêm ngưỡng, lễ bái. Họ học hỏi đức hạnh, thực hành theo những lời dạy của
Ngài để mong có được trí tuệ, an lạc hạnh phúc và một ngày nào đó cũng đạt được
quả vị giác ngộ, giải thoát như Ngài.
Niềm
tin giáo lý : Giáo lý của đạo Phật
được xem là pháp bảo đối với tín đồ Phật giáo. Sở dĩ xem như pháp bảo vì đây là
những lời chỉ dạy quý báu của Đức Phật có giá trị lớn lao giúp tín đồ chuyển
hóa tham, sân, si giải thoát khổ đau đạt được Niết bàn, an lạc hạnh phúc. Giáo
lý đạo Phật được bao gồm trong ba tạng Kinh, Luật và Luận. Nhờ thực hành theo
giáo lý đạo Phật mà người Phật tử có thể phát triển giới, định, tuệ, qua đó đạt
được giác ngộ và giải thoát.
Người
Phật tử tin rằng giáo lý đạo Phật hàm chứa những nguyên lý căn bản có thể trả lời
được mọi vấn đề của cuộc sống. Do đó, khi đem những nguyên lý kia áp dụng vào đời
sống cá nhân và xã hội họ sẽ tìm thấy những câu trả lời thích hợp. Hơn thế, họ
tin rằng việc thực hành giáo lý giúp họ vừa nâng cao đời sống đạo đức, hoàn thiện
nhân cách, vừa mang đến an vui, hạnh
phúc trong hiện tại và tương lai.
Vì
tin vào giáo lý nên người Phật tử học hỏi giáo lý, đọc tụng kinh sách, nghe chư
Tăng giảng dạy Phật pháp để nâng cao nhận thức, biết đường lối tu tập chân
chính. Ngoài ra, họ còn ấn tống kinh sách, băng đĩa, hướng dẫn, khích lệ gia
đình, người thân, bạn hữu cùng nhau tìm hiểu, học hỏi và áp dụng lời Phật dạy
vào đời sống hằng ngày. Họ cũng hết lòng bảo vệ giáo lý trước những lời xuyên tạc
của người khác.
Tin
vào Tăng đoàn : Tăng đoàn được xem là một trong ba ngôi báu quý giá đối với
người Phật tử; là đoàn thể gồm những đệ tử xuất gia của Đức Phật. Nhờ Tăng đoàn
tiếp nối, truyền thừa và soi sáng đạo lý nhiệm mầu của Đức Phật mà tín đồ mới
có cơ hội biết đến giáo lý để thực hành. Tăng đoàn giúp người Phật tử điều chỉnh
nhận thức và hành vi sao cho phù hợp với những gì Đức Phật đã dạy.
Người
Phật tử luôn đặt niềm tin, sự kính trọng vào Tăng đoàn, xem đó là tấm gương mẫu
mực về việc thực tập Bát Chánh đạo. Vì thế, họ tỏ lòng cung kính đối với chư
Tăng, học hỏi Phật pháp và sống theo những
điều chỉ dẫn của chư Tăng, chia sẻ và xin những lời tư vấn đối với các
việc trọng đại của gia đình, và phản bác lại những ai vu khống hay phỉ báng Tam
bảo. Bên cạnh đó, để gieo trồng phước đức, người Phật tử thực hiện những việc
làm cụ thể như cúng dường giúp chư Tăng có điều kiện tu học, phát tâm hỗ trợ
xây dựng chùa chiền, cũng như đóng góp công sức và tiền bạc cho những Phật sự
khác. Đây được xem là bổn phận của người Phật tử đối với Tăng đoàn.
Niềm
tin vào bản thân : Niềm tin vào bản
thân là điều rất mực cần thiết đối với mỗi người Phật tử. Nó không chỉ đem lại
niềm tin yêu cuộc sống mà còn là nền tảng của mọi thành công. Trong Phật giáo
niềm tin này thể hiện trên hai khía cạnh.
Một
là, tin mình có khả năng tạo dựng sự an lạc, hạnh phúc cho bản thân, gia đình
và xã hội. Trong đạo Phật, con người được đặt ở vị trí cao nhất với đầy đủ khả
năng và quyền quyết định số phận; và con người phải chịu trách nhiệm tất cả những
việc làm của mình theo luật nhân quả.
Cho nên, thay vì nương vào một đấng siêu nhiên nào đó để tìm kiếm sự
giàu có, địa vị, quyền lực, hành phúc; thì người Phật tử đặt niềm tin vào ý
chí, nghị lực, sự tinh tấn của mình để học tập, làm việc, cải thiện bản thân
theo tinh thần Bát Chánh đạo ( Hiểu biết, suy nghĩ, lời nói, hành động, lối sống,
nỗ lực, nhớ nghĩ, thiền định đều phải chân chính ).
Hai
là, tin mình có khả năng giác ngộ, tức có khả năng thay đổi hoặc chuyển hóa những
hành động xấu ác trở thành những hành động thiện lành, tốt đẹp, có lợi ích cho
mình và cho người trong hiện tại và cũng như tương lai. Vì sao tin như vậy ? Vì
Đức Phật đã khẳng định trong Kinh Đại Bát Niết bàn “ Tất cả chúng sanh đều có
Phật tánh”. Tánh Phật là một năng lực giác ngộ tiềm tàng sẵn có ở nơi mỗi con
người, nhưng không tự nhiên có thể nhận thấy mà cần phải quyết tâm tu tập mới
có thể nhận thấy được. Niềm tin vào tính Phật sẵn có và khả năng giác ngộ của bản
thân là một tiền đề quan trọng cho tiến trình tu tập của người Phật tử, cả xuất
gia và tại gia; vì nếu không tin chắc tự thân mình sẵn có tâm Phật thì dựa vào
đâu để phát tâm tu tập cầu đạo giải thoát.
Khi
đã có niềm tin vào chính mình, người Phật tử thực tập đời sống trong sạch, lành
mạnh, cao thượng. Họ phát nguyện quy y Tam bảo, giữ gìn năm giới : Không sát
sanh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không cờ bạc rượu chè và sử
dụng các chất gây say nghiện. Họ lựa chọn nghề nghiệp lương thiện để mưu sinh,
tạo ra của cải vật chất bằng đôi bàn tay và khối óc của mình. Bên cạnh việc giữ
giới, người Phật tử học hỏi giáo lý, thực tập lòng từ bi diệt trừ tâm ích kỷ, bỏn
sẻn, mở rộng lòng thương, bố thí, cúng dường, ăn chay, niệm Phật, tham thiền,
phóng sanh, và làm những việc phước thiện khác…Những việc làm này mang lại an
vui, hạnh phúc cho cuộc sống hiện tại, và tạo nhân duyên tốt đẹp cho lộ trình
giác ngộ giải thoát trong tương lai .
Tóm
lại, bốn phương diện niềm tin này có mối quan hệ chặt chẽ, bổ sung, tác động
qua lại tạo thành niềm tin chân chính của người Phật tử. Niềm tin vào Tam bảo
giúp người Phật tử phấn đấu hướng đến những gì tốt đẹp nhất mà Phật đã dạy để đạt
được an lạc, hạnh phúc. Niềm tin vào bản thân giúp người Phật tử vững vàng trước
những nghịch cảnh, không cảm thấy mặc cảm, tự ti bởi những hạn chế của mình… từ
đó tích cực tu tâm dưỡng tánh theo lời Phật dạy, khiến cho đời sống ngày một tốt
đẹp hơn.
( Trích NSGN số 293- tháng 8-2020- Thích Không Tú : “ Niềm tin vào Tam bảo và
lòng tự tín của người Phật tử ” )
0 nhận xét:
Đăng nhận xét