Chết là gì ? : Thông thường
chúng ta thấy sống và chết là hai cái khác nhau và mâu thuẫn với nhau. Nhưng
nếu chúng ta nhớ và hiểu rõ đạo lý “vô
thường” của Phật dạy thì không thấy gì là lạ cả.
Theo
lời Phật dạy, chúng ta thấy tất cả sự vật đổi dời luôn luôn, không một cái gì
ngừng lại được một phút nào, nói về tư
tưởng thì ta thấy mỗi một tư tưởng phát sinh ra thì cũng diệt đi để tư
tưởng khác tiếp tục phát hiện; Nói về thân thể thì các tế bào luôn luôn thay
đổi, lớp trước diệt thì lớp sau sinh.
Chính
sự sinh diệt này đã liên tiếp tạo thành cái chết. Và chết là gì? Chỉ là kết
liễu một giai đoạn đã tàn và tiếp nối một giai đoạn mới mẽ khác.
Cho
nên hằng ngày chúng ta luôn luôn sống chết và sự sống chết của thân thể chỉ như
sự diệt đi để cho cái khác sinh ra của một tư tưởng hay một tế bào mà thôi.
Xét
như vậy thì chúng ta thấy không những vì cái sống mới có cái chết, mà lại còn
chính có cái chết mới có cái sống, nên không có chi đáng ngạc nhiên cả. Không
những sống chết không đáng để ngạc nhiên mà chúng ta cũng nên biết rằng dù muốn
dù không sống chết là lẽ tự nhiên của thân thể, làm sao mà tránh được.
Tại sao chết ? Như trên đã nói,
chính sự sinh diệt của thân tâm tạo thành cái chết. Nay căn cứ trên kinh luận,
chúng ta thấy cái chết của tất cả mọi loài có bốn nguyên nhân sau đây:
a
- Nghiệp lực đã hết b)- Sắc thân suy
đồi c)- Đồng thời nghiệp lực hết mà
sắc thân cũng suy đồi, d- Do sức mạnh khác ở bên ngoài đến huỷ hoại.
Ta lấy cây đèn để ví dụ bốn nguyên
nhân ấy. Một cây đèn có thể tắt vì:
a) Tim cháy hết, b) Dầu khô hết, c) Tim và dầu cùng hết , d) Một sức mạnh bên
ngoài như gió thổi tắt.
Tuy
cái chết là kết quả của những nguyên nhân như vậy song quan hệ nhất là “ nghiệp lực đã hết”. Bởi vì chúng như ta
đã biết, nghiệp lực tạo ra cái thân,
nghiệp lực gây ra sự sống, cho nên chết cũng do nghiệp quyết định.
Ta
hãy lấy một ví dụ: Ta dùng tay ném quả bóng, quả bóng ấy lên được trên không là
nhờ do sức ném, và nó lên được cao hay thấp là vì sức ném mạnh hay yếu.
Thân
thể của chúng ta cũng vậy: Có ra là vì nghiệp lực và sống được lâu hay mau cũng
là vì nghiệp lực đã tạo.
Theo
cái ví dụ giản dị trên, chúng ta thấy rằng quả bóng mà rơi xuống chính vì sức
ném đã hết. Còn ngoài ra vì quả bóng lủng bể mà rơi hay vì phải vấp cái gì ngăn
trở mà rơi đều là lý do phụ. Cũng như vậy, thân thể chết, nguyên nhân chính là
vì nghiệp lực hết, còn ngoài ra sắc thân suy đồi hay các sức mạnh ở ngoài đều
là nguyên nhân phụ thuộc? Và ở đây chúng ta phải chú ý một điều nữa, những
nguyên nhân phụ ấy gây ra cái chết cũng là do nghiệp lực tác động.
Sau khi chết thì sao ? Như trước đã nói thì sự sống của
chúng ta đây chỉ là sự biểu hiện của sự sinh diệt, nhưng liên tục của tư tưởng
và tế bào. Ta hãy chú ý lại chỗ này một chút. Tất cả tư tưởng và tế bào của
chúng ta đều chuyển biến luôn luôn, trước diệt sau sinh. Và mỗi một tư tưởng
thay đổi của thân thể, ví dụ như sự tuần hoàn của khí huyết ( nghĩa là tâm lý
liên hệ đến sinh lý). Như vậy sau mỗi một tư tưởng thay đổi thân thể của ta
thiệt không như trước nữa. Cho nên thân tâm của chúng ta hiện tiền luôn luôn
sống và chết, chết rồi sống, lớp trước diệt lớp sau sinh.Tuy vậy mà tâm thức
của chúng ta không bao giờ gián đoạn cả. Chẳng qua sau một lần thay đổi thì
thân thể cũng như tư tưởng của chúng ta lại tiếp qua một trạng thái có màu sắc
khác trước mà thôi.
Sự
sống chết từng phút chốc hiện tiền như vậy thì sự sống chết từng đời kiếp cũng
như thế. Tâm tánh không bao gì đoạn diệt. Chỉ có một điều là, chết nghĩa là
nghiệp lực hết, cho nên tâm thức thoát khỏi thân cũ mà thọ thân mới. Thật ra
cái thân cũ cũng không mất hẳn đi đâu mà chỉ tan ra đất, nghĩa là và nghiệp lực
hết, nó không liên hệ ( không sống) với tâm thức nữa mà thôi. Cũng như vậy, cái
thân mới không phải là vật tự nhiên có, mà nó chỉ là sự phối hợp của bốn đại
chủng( thể cứng, thể lỏng, thể hơi và sức nóng; tức đất, nước, gió và lửa) là
liên hệ ( sống) với tâm thức vì tâm thức đã do nghiệp lực mà sống với nó.
Tóm
lại, sau khi chết thì, cũng như sống chết trong từng phút chốc, tâm thức không
tiêu mất mà chỉ đổi một màu sắc mới và thọ một cái thân khác tuỳ theo nghiệp
lực mà mình đã gây.
Biết
như vậy rồi, quan hệ nhất là không cần sợ chết mà chỉ lo sự sống. Sống làm sao
cho hiền lương , tẩy sạch tâm tánh cho thanh khiết . Đó mới là điều quan hệ cho
sự vui khổ ngày sau, bởi vì chúng ta đã biết, sự sống khổ não hay an vui hoàn
toàn do nghiệp lực chi phối.
Khi sắp chết và khi chết thì làm thế
nào ? Trước hết phải nói về Tâm phải như thế nào khi
sắp chết và lúc chết.
Ví
dụ có một cái nhà tối đã lâu ngày nhưng một phút cuối cùng có ánh sáng thì sáng
hẳn cả nhà, ngược lại cái nhà ấy dù sáng lâu ngày mà phút cuối cùng tối thì
cũng tối tất cả. Tâm của người chết đến phút sắp chết cũng vậy. Nó vô cùng mạnh
mẽ và thay đổi được hầu hết màu sắc của tâm thức. Như vậy lúc sắp chết, người
chết nên giữ tâm cho sáng suốt : Coi cái chết là điều tự nhiên của lẽ vô
thường, đừng nhớ hành vi tội ác đã làm, hãy cố nhớ và tự mãn những điều tốt
mình đã thi thố và nhất là đừng quyến luyến tài sản, gia đình vì ái niệm là
giây muôn thuở buộc ta trong sinh tử.
Đó
là tâm, bây giờ nói về cảnh. Khi một người sắp chết, ta nên sắp đặt để họ trong
một cái phòng trống rỗng và sạch sẽ, dọn hết tất cả đồ đạc, vì những thứ ấy làm
rộn ràng tâm trí người sắp chết và gợi cho người sắp chết nhiều ý niệm không
hay. Đó là nói về tâm và cảnh của người chết. Bây giờ chúng ta chú ý đến điều
này hệ trọng hơn, là gia quyến đối với người chết. Quý hơn hết là trong phòng
người chết chỉ để một vị sư, một tượng Phật. (Nếu có, còn không thì một người
mà sinh thời người chết kính mến) để luôn luôn đề tỉnh tinh thần người chết,
khuyên họ giữ ý niệm tốt, khuyên họ niệm Phật và to tiếng niệm Phật cho họ
nghe. Ngoài ra thì tất cả thân nhân nên lánh mặt, chỉ để một người bình tĩnh
thường trực phòng cần dùng mà thôi. Tất cả thân nhân nên lánh mặt là vì sự có
mặt của thân nhân thế nào cũng buồn rầu khóc lóc trước cảnh biệt ly. Như vậy có
khác gì người sắp chết đi đến chỗ đẹp đẽ mà mình kéo lùi lại. Tai hại không
phải ít. Nhưng nếu thân nhân cũng biết chết là lẽ vô thường, cần biệt ly nhau
bằng sự giúp đỡ cho người chết hơn là khóc than để tác hại cho họ, thì sự có
mặt thì rất nên.
Nếu
khi sắp chết và lúc chết mà giữ được như vậy thì người chết thế nào cũng được
nhiều phần lợi ích.
Sau khi chết, thân nhân nên làm gì ?
Không nên ma chay cúng đám, tuần tự mà sát hại sinh linh. Thân nhân ta đã chết,
ta lại giết hại sinh vật để cúng đám, thế có khác gì người đã ngã còn xô đạp
thêm? thật là tai hại vô cùng và vô ý thức.
Có
người phàn nàn rằng cúng chay phiền phức. Nhưng chẳng lẽ ta không cố vượt qua
một chút phiền phức để báo hiếu người chết ?
Cho
nên sau khi thân nhân chết ta nên giúp đỡ họ siêu thoát bằng cách tụng kinh,
bái sám, thực hành những điều lợi ích để rồi hướng cho họ, không nên làm cho họ
sa đoạ thêm vì sự sát sanh cúng tế.
Chết
quả là điều hệ trọng. Để kết thúc về cái chết, ta có thể để ý ghi nhận các điểm
sau đây:
1.
Chúng ta nên coi chết là một hiện tượng tất nhiên của luật vô thường.
2.
Sau khi chết thân này, ta tiếp tục thọ thân khác.
3.
Thân ấy tốt hay xấu, quả báo thân ấy chịu vui hay khổ là do hành động đời nay
quyết định.
4.
Vậy bây giờ ta hãy cố gắng làm các điều thiện, tẩy trừ các điều ác.
5.
Khi sắp chết thì tâm phải bình tĩnh, đừng nhớ lỗi cũ, cố nhớ điều lành đã làm,
nhất là đừng quyến luyến gia đình và tài sản.
6.
Ta nên để người chết trong một căn phòng sạch sẽ với một vị sư, một tượng Phật
để đề tĩnh tâm thần người chết và giúp đỡ cho họ tịnh niệm.
7.
Tuyệt đối không được khóc than.
8.
Sau khi thân nhân chết nên giúp họ siêu thoát bằng cách thực hành các điều
thiện.
9.
Không nên sát hại sinh linh cúng tế vì như vậy thì họ chưa đoạ lạc tất phải đoạ
lạc mà nếu đã đoạ lạc thì càng đoạ lạc thêm.
10-
Ta cũng nên để ý các việc trong các tang
gia thường có, mà là người phật tử khi chết không nhất thiết phải bắt chước làm
theo những tập tục thế gian, đã không có lợi cho người chết mà còn phiền phức
nữa như : Rước người khóc thuê khóc mướn để cho đám tan ra vẻ ấm đám - Đội kèn nhạc suốt cả ngày đêm , -
Đoàn âm công múa hát kể lễ . . .những
điều này không trợ niệm cho người chết mà còn gợi cho người chết những ý niệm
không tốt. Mà ta nên niệm Phật hoặc tụng kinh để an tịnh cho người chết, tốt
hơn những việc kia .
Cuối cùng ta nên nhớ một câu mà đức Phật
đã dạy: “ Người làm điều thiện thì thức an vui, ngủ an vui, sống an vui mà chết
cũng an vui”. Vậy ta phải luôn luôn tu hành, làm mọi việc có ích để dọn cho một
cái chết cao khiết và đẹp đẽ.
d
Y
c
0 nhận xét:
Đăng nhận xét