Phật giáo như ánh sáng
mặt trời chiếu khắp thế gian mà không trở ngại, tất cả chúng sanh nương nhờ ánh
sáng mà phát triển mà tồn tại. Chúng ta có thể căn cứ vào một số điều sau mà
biết được những đặc điểm của Phật giáo .
Đặc điểm thứ nhất : Là “ in như sự thật ”, trong Phật giáo từ lý thuyết,
phương pháp và kết quả đều hợp lý, đều như thật. Phật giáo không chen chủ quan
của mình vào trước hay trong khi suy nghiệm sự thật, và chân lý của đạo Phật là
lời kết luận sau sự suy nghiệm chung thực ấy. Đạo Phật chỉ thấy và chỉ nói sự
thật và sự vật, không thêm không bớt, cho nên đạo Phật cũng gọi là Đạo Như
thật.
Đặc điểm thứ hai: “ Tôn trọng sự sống ”. Không sát sanh và ăn chay là những điều
tượng trưng cụ thể cho những đặc điểm ấy. Đạo Phật xem sự sống trên tất cả.
Giết sự sống để nuôi sự sống là mê muội, vì tham sống nên hại sự sống gọi là vô
minh. Đạo Phật đặc biệc chú trọng và nêu cao chủ nghĩa lợi tha, nhưng chữ lợi
ấy là phải hướng về mục đích tôn trọng sự sống.
Đặc điểm thứ ba: Là thừa nhận : “ sự tương quan sinh tồn ”. Đạo Phật dạy cho
người ta thấy ở đời phải tự lập chứ không phải biệt lập. Vũ trụ là một lò tương
quan, không có gì là trung tâm, không có gì là phụ thuộc, hay ngược lại.
Đặc điểm thứ tư : Đạo Phật xác nhận “
con người là trung tâm điểm của xã hội loài người ”. Đạo Phật không nói duy
tâm, không nói duy vật, mà tất cả đều do con người phát sanh và đều phát sinh
vì con người. Trên thế giới loài người nầy không có gì tự nhiên sinh ra hay từ
hư không rơi xuống, mà đều do năng lực hoạt động của con người tạo thành. Năng
lực hoạt động của con người tạo tác chi phối tất cả. Tất cả khổ hay vui, tiến
hóa hay thối hoá, là đều do con người , dã man hay văn minh, con người là chúa
tể của xã hội loài người, xã hội loài người không thể có chúa trời thứ hai.
Đặc điểm thứ năm : Mục tiêu của đạo
Phật là chú trọng “ đối trị tâm bịnh con người trước hết ”. Con người là trung
tâm điểm của xã hội loài người, xã hội ấy tiến hoá hay thối hoá là hoàn toàn do
hoạt động con người chi phối, mà hoạt động con người lại do tâm trí con người
chủ đạo, vậy xã hội phản ánh trung thành của tâm trí con người. Cho nên muốn
cải tạo xã hội, căn bản là phải cải tạo con người, cải tạo tâm bịnh con người.
Tâm bịnh con người nếu còn độc hại, tham lam, thì xã hội loài người là địa
ngục. Tâm bịnh con người được đối trị rồi thì hoạt động con người rất sáng
suốt, mà xã hội con người kết quả của hoạt động ấy cũng rất an lạc hạnh phúc.
Đặc điểm thứ sáu : Mục đích đạo Phật là “ đào luyện con người thành Bi, Trí,
Dũng ”. Bi là tôn trọng quyền sống của người khác. Trí là hành động sáng suốt
lợi lạc. Dũng là quyết tâm quả cảm hành động. Dũng mà không có Bi và Trí thì sẽ
thành tàn ác và manh động. Trí mà không có Bi và Dũng thì trở thành gian xảo và
mộng tưởng. Bi mà không có Trí và Dũng thì sẽ thành tình cảm nhút nhát. Bi là
tư cách tiến hoá, Trí là trí thức tiến hoá. Dũng là năng lực tiến hoá. Con
người như thế là con người mới, căn bản
của xã hội mới.
Đặc điểm thứ bảy : Đường hướng của đạo
Phật là “ kiến thiết một xã hội mới ” mà căn bản là con người mới, cho nên muốn
cải tạo một xã hội mới, là phải chiến thắng chính mình trước hết. Con người tự
chiến thắng con người, nghĩa là cái nhân cũ ( bóc lột, đàn áp, độc tài, xâm
lược, bất công ) không còn nữa, thì kết quả là một xã hội mới. Trong xã hội ấy
quyền sống tuyệt đối bình đẳng như sự sống, bình đẳng trong nhiệm vụ, bình đẳng
trong hưởng thọ v.v.
Đặc điểm thứ tám : Mục tiêu của đạo Phật là tiến lên “ Vô thượng giác”. Đào
luyện một con người mới, kiến thiết một xã hội mới rồi, không phải là mục đích
của đạo Phật cứu cánh ở đó, cao và xa hơn nữa đạo Phật hướng dẫn con người lên
đến chóp đỉnh của sự tiến hoá là địa vị Vô thượng giác. Địa vị vô minh toàn
diệt, trí tuệ toàn giác, là địa vị Phật đà.
Đặc điểm thứ chín : Đạo phải dạy con người phải “ tự lực giải thoát ” Đây là
tinh thần tuyệt đối cần thiết. Đức Phật chỉ là một đạo sư dẫn đường cho chúng
ta, còn chúng ta phải tự thắp đuốc trí tuệ của mình mà soi đường, phải tự động
bằng đôi chân của mình mà đi. Con người mới là phải tự rèn luyện xã hội mới là
phải tự kiến thiết, Vô thượng giác là phải tự tu chứng.
Đặc điểm thứ mười : đạo Phật là “ hiện chứng thể nghiệm ”. Đức Phật là bậc đạo
sư, nhưng trí giác không phải là thứ ai dạy khôn cho ai, cho nên đối với chân
lý tối cao, ta phải tự lực thể nghiệm. Sự tự lực thể nghiệm ấy, không những áp
dụng với tinh thần tự lực giải thoát mà thôi, mà còn đặc biệt chú ý đến sự hiện
chứng.
Do tất cả những đặc điểm trên
đây, chúng ta thấy đạo Phật không phải chỉ là một tôn giáo, đạo Phật là tất cả,
đó là một đặc điểm vừa cuối cùng vừa trước hết của đạo Phật. Cho nên Phật tử
không thực hành đạo Phật bằng cách để hoạt động của mình một phần chính vào sự
lễ bái cầu nguyện. Phật tử thực hành đạo Phật là áp dụng vào đời sống, áp dụng
vào tất cả mọi hành động. Căn bản của đạo Phật là như thật, tinh thần của đạo
Phật là Bi, Trí,Dũng. Sống trong căn bản và tinh thần ấy, Phật tử tự nhiên
không thể phủ nhận sự tàn sát, manh động và sự nô lệ cho nên phải tự lực hành
động để hướng thượng tăng tiến. Và hành động ấy không giới hạn trong không gian
thời gian, không có phạm vi trong tổ chức, không có khu phân trong trường hợp,
ở đâu và lúc nào, với ai và cảnh nào, Phật tử cũng áp dụng căn bản và tinh thần
Bi, Trí, Dũng của đạo Phật vào để tác động và chi phối, hầu tạo thành một thế
giới tịnh độ, cho nên đạo Phật bao trùm tất cả. Hay nói cách khác tất cả có
tinh thần đạo Phật thì mới có tốt đẹp.
(Trích từ tài liệu của HT Trí
Quang ).
Mười Đặc Điểm :
1- In như thật 2- Tôn trọng sự sống. - 3 Thừa nhận sự tương
quan sinh tồn . 4- Con người là trung tâm điểm của xã hội loài người. 5- Chú
trọng : đối trị tâm bịnh con người trước hết. 6- Mục đích đạo Phật đào luyện
con người thành Bi Trí Dũng. 7-Kiến thiết một xã hội mới. 8-Mục đích của đạo
hật tiến đến Vô thượng giác. 9- đạo phật dạy con người tự lực giải thoát . 10-
Hiện chứng thể nghiệm.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét