BÁT QUAN TRAI GIỚI?
Đáp: Tu tập Bát quan trai giới là thực hành hạnh xuất
gia trong một ngày một đêm. Do vậy, thọ trì Bát quan trai giới là một bước tiến
quan trọng trong sự nghiệp tu tập của người Phật tử hướng đến giải thoát, giác
ngộ. Bát quan trai giới tiếng Pali là Uposatha Sila, Hán dịch là Cận trú giới,
Cộng trú giới, Thiện túc giới, Bát giới và Trai giới. Sở dĩ gọi là Cận trú giới
hay Cộng trú giới vì người thọ trì giới
này phát nguyện sống một ngày một đêm gần gũi các bậc Thánh giả để học tập hạnh
thanh tịnh, ly dục và giải thoát của các Ngài.
Bát
quan trai giới là tám cửa trai giới. Bát là tám, quan là cửa, trai là chay, giới
là những điều ngăn ngừa tội lỗi. Giới gồm có: Không giết hại, không trộm cướp,
không dâm dục, không nói dối, không uống rượu, không xem ca nhạc, múa hát và trang điểm, không nằm giường cao rộng
lớn và không ăn phi thời. Tức 8 giới và một trai. Trai là chay, chay có nghĩa
là tề, tức ăn đúng giữa giờ ngọ, giờ ngọ tiêu biểu cho con đường Trung đạo. Thọ
tám trai giới này tức đóng bít cửa ác đạo mà mở ra cửa nhân thiên diệu thiện Niết
bàn, nên gọi là tám cửa trai giới. Tám giới này lấy trai làm bản thể, nghĩa là
lấy sự thanh tịnh làm bản chất của giới. Mặt khác, trai là cửa ải của giới, do
đó thọ trì tám giới này mà vượt qua cửa ải của trai thì giới thể bị vỡ vụn, mục
đích hướng tới thanh tịnh và giải thoát của ngày tu tập Bát quan trai bị phá hỏng.
Thọ
trì trai giới đã có trong truyền thống tu tập của Bà La Môn giáo, nhưng duyên
khởi của việc tu tập Bát quan trai giới
nhờ sự phát nguyện thọ trì trai giới của nữ cư sĩ Visakha. Lúc Đức Phật ở thành
Savathi, nữ cư sĩ Visakha vào buổi sáng trong ngày rằm đi đến đảnh lễ Đức Thế
Tôn xin thọ trì trai giới. Nhân đó Phật giảng cho Visakha về trai giới của bậc
Thánh. “Trai giới của bậc Thánh là dùng một phương pháp thích nghi để làm cho
tâm cấu uế được thanh tịnh. Trong ngày trai giới, vị Thánh đệ tử niệm Phật, niệm
Pháp, niệm Tăng, niệm Giới… và thọ trì tám giới. Do tu tập trai giới, vị ấy niệm
Phật, niệm Pháp, niệm Tăng, niệm Giới…mà tâm phát sinh niềm tin thanh tịnh, các
cấu uế, phiền não nơi tự tâm lắng xuống và bị đoạn tận” (Kinh Tăng Chi Bộ, tập1,
chương 3).
Do
nhu cầu tu tập của hàng Phật tử tại gia mà Đức Phật chế định Bát quan trai giới.
Đối tượng tham gia thọ trì trai giới phải là Phật tử, tức đã thọ Tam quy và trì
Ngũ giới. Vì chưa thọ Cận sự giới (Tam quy, Ngũ giới) mà thọ Cận trú giới (Bát
quan trai) thì Biệt giải thoát luật nghi không thể thành tựu. Mặt khác, thọ Cận
Trú giới không có trường hợp thọ thiểu phần, bán phần, đa phần hay mãn phần giới
như thọ Cận sự giới mà phải thọ đủ cả tám chi phần giới mới thành tựu Cận trú
giới. Nếu không thọ đủ tám chi thì Cận trú giới không thành. Phải có ít nhất một
vị thầy truyền giới, không có trường hợp tự thọ Bát quan trai giới. Nếu hội đủ
các yếu tố trên thì giới thể vô biểu của Cận trú giới mới phát sinh ở thân tâm
người thọ và có khả năng phòng hộ cho người thọ giữ gìn viên mãn Bát quan trai.
Thời
lượng thích hợp để thọ trì Bát quan trai giới là một ngày một đêm. Nếu thời
gian ít hơn thì không đủ để an trú và điều phục thân tâm cho thanh tịnh. Còn nếu
thời gian dài hơn, thì người thọ cũng không đủ năng lực và kham nhẫn để duy trì
sự an trú đó. Sau một ngày một đêm thì giới Bát quan trai tự xả vì giới thể chỉ
có tác dụng trong thời lượng nhất định, chỉ thích hợp đến mức đó mà thôi. Tuy
nhiên, do hoàn cảnh và điều kiện của trú xứ không đáp ứng được, thì có thể
phương tiện giảm bớt thời gian tu tập chỉ nội trong một ngày rồi xả giới. Thời
gian còn lại một đêm thì Phật tử phát nguyện tự giữ, nếu không giữ được cũng không
sao vì giới đã xả. (Xả trên tướng giới, còn Tánh giới còn ảnh hưởng đến trọn
trong thời gian đêm còn lại).
Trong
một tháng, những ngày thích hợp để thọ giới Bát quan trai là 6 ngày trai: 30,
01, 08, 14,15 và 23. Vì những ngày này là ngày tuần sát của Tứ thiên vương và
thiên thần của trời Ma Hê Thủ La. Nếu thấy chúng sanh không trai giới, không bố
thí, không hiếu thuận thì lo buồn vì Thiên chúng sẽ suy giảm. Ngược lại nếu
chúng sanh nhiều người tu tập trai giới, bố thí, hiếu thuận thì vui mừng Thiên
chúng sẽ hưng thịnh. Tuy vậy, trong thời đại ngày nay vì công việc làm theo Tây
lịch nên ngày thọ Bát quan trai không thể thực hiện được, vì thế có thể phương
tiện thay thế vào ngày nghỉ, ngày chủ nhật để không ảnh hưởng đến công tác và
tu học của Phật tử.
Như vậy,
trong ngày tu tập Bát quan trai giới, người đệ tử Phật phát tâm thọ trì tám giới,
nỗ lực nhiếp tâm bằng cách niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng, niệm Giới, niệm Thí
và niệm Thiên. Trong tám giới của Bát quan trai giới, bốn giới đầu thuộc về
tánh tội tức các tội thuộc về bản chất. Nếu phạm vào một trong bốn tội này thì
nhất định bị đoạ lạc. Hành trì bốn giới này giúp hành giả tránh được khổ báo
trong tam đồ, ác đạo. Bốn giới sau dùng để phòng hộ, bảo vệ người tu không phạm
vào tánh tội. Hành trì giới thứ năm Không uống rượu là để phòng hộ sự phóng dật,
buông lung của thân tâm. Giữ gìn ba giới còn lại là để phòng hộ tâm kiêu mạn,
phóng đãng. Vì khi những tâm này khởi dậy dễ đưa hành giả đến chỗ huỷ phạm giới thể. Thực hành song song với
trì giới là tu tập chánh niệm. Ngoài “lục
niệm” như đã trình bày, người Phật tử còn tụng kinh, nghe pháp, kinh hành
và lễ bái… với mục đích thanh tịnh thân tâm, ly dục và giải thoát.
Tu tập
Bát quan trai giới trọn vẹn, hành giả gặt hái được rất nhiều lợi ích. Trước mắt,
người cư sĩ có cơ hội thực tập xuất gia cả thân lẫn tâm trong một ngày đêm. Nhờ
đó, họ đã thân chứng pháp vị an lạc, ly dục giải thoát, làm nền tảng cho Thánh
vị A La Hán. Mặt khác, Đức Phật dạy: “Thực
hành trai giới có quả lớn, có lợi ích lớn, có sáng chói lớn, có ánh sáng lớn”.
(Kinh Tăng Chi Bộ). Người tu tập Bát quan trai giới, đầy đủ tám chi, khi thân
hoại mạng chung sẽ sinh lên các cõi trời, cộng trú với chư Thiên, có đầy đủ phước
báo và thọ lạc, mạng sống lâu dài. Trong kinh Ưu Bà Tắc Giới, Đức Phật dạy: “Công đức tu tập trai giới là không thể nghĩ
bàn, tất cả mọi tội ác đều tiêu trừ. Người nào thọ trì Bát quan trai giới, người
ấy sẽ được niềm vui vô lượng của cõi người và cõi trời. Chính người đó đang
dùng chuỗi ngọc anh lạc của Vô thượng
Bồ đề để trang nghiêm tự thân, vì vậy mà họ thành đạt vô lượng công đức”.
Sau một
ngày đêm tu tập, Phật tử nên đem công đức ấy hồi hướng cho người thân và khắp
pháp giới chúng sanh, nguyện cầu tất cả đều trọn thành Phật đạo./.
(Trích Phật Pháp Bách
vấn tập, 16/11-2024 )
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét