VÌ SAO NÊN ĂN CHAY

Từ chay của “ăn chay” bắt  nguồn từ chữ “Trai” trong tiếng Hán, có nghĩa là giữ cho lòng dạ thanh tịnh. Ăn chay còn gọi là ăn lạc cũng từ chữ Hán, có nghĩa là vui đồng nghĩa với lạc “cực lạc ”. Ngược lại từ ăn lạc là ăn “mặn”, mặn là từ nói nhại từ “mạng”, mạng là sinh mạng. Ăn mặn là ăn sinh mạng của chúng sanh. Người ta không hiểu hai từ “mặn “và “lạc” nên dù có ăn cá, ăn thịt không bỏ muối vẫn là ăn chay. Cho nên, ăn thức ăn không tổn hại đến sinh mạng chúng sanh gọi là ăn lạc, vì đã làm cho chúng sanh vui, vì không lo sợ chết, không lo sợ nhốt hành hạ …nên gọi là lạc, nghĩa là vui. Còn sau cái vui của sự ăn chay là: không sợ quả báo, không sợ bịnh tật, không sợ môi trường ô nhiễm v.v...

  Ăn chay là chế độ ăn uống chỉ gồm những thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật ( trái cây, rau, quả v.v...) hoàn toàn không sử dụng các loại thịt, cá, hoặc kiêng ăn các thực phẩm có được từ quá trình giết mổ. Ăn chay có thể có hoặc không có những sản phẩm từ sữa, bơ, trứng hoặc mật ong.

   Ăn chay có hai loại: Trường chay và chay kỳ. Trường chay có hai loại,  Thuần chay và không thuần chay, tạp chay còn gọi chay kỳ.  1-Thuần chay là ăn hoàn toàn thực phẩm rau củ quả, không ăn tất cả thực phẩm là động vật và phát xuất từ động vật. 2-  Không thuần chay là ăn rau củ quả mà có thêm uống sữa, ăn bơ, mật ong, ăn trứng. 3- Chay kỳ là ăn chay trong những ngày 30,01, 14,15 v.v... hình thức ăn chay này còn gọi là tạp chay, vì chay mặn lẫn lộn không thuần khiết.

 Mỗi tôn giáo đều có các cách ăn chay khác nhau . Chẳng hạn như Hồi giáo ăn chay khác với Thiên chúa giáo. Thiên chúa lại ăn chay không giống Phật giáo.

 Ăn chay trong truyền thống Phật giáo Việt Nam hiện nay có sự phối hợp cả ba cách ăn chay nói trên. Phật giáo khuyến khích ăn chay vì có liên quan đến giới cấm đầu tiên trong ngũ giới của đạo Phật là không sát sanh. Có lẽ chính giới cấm không sát sanh, nguyên là nhân tố hình thành quan điểm ăn chay trong đạo Phật. Ăn chay có thể xem là một cách tu tập của Phật giáo giúp tăng trưởng lòng từ bi. Đã có từ bi người Phật tử biết thương yêu người đồng loại và muôn loài vật khác, thì làm sao nở giết loài động vật để ăn thịt chúng.

 Những lý do đưa đến việc ăn chay: Ngoài lý do tôn giáo, người ăn chay có thể do những động lực khác nhau. Có thể kể một số lý do đưa đến việc ăn chay phổ biến như sau:

 Ăn chay vì quan tâm đến môi trường: Việc nuôi súc vật để lấy thịt sẽ làm ô nhiễm môi trường, do các chất phế thải của chúng. Thuỷ hải sản bị đánh bắt nhiều đến nỗi các loài tôm cá đang rơi vào tình trạng diệt chủng. Phí phạm quá nhiều thực phẩm để nuôi súc vật, trong khi có nhiều người đang đói vì thiếu lúa gạo. v.v...

  Ăn chay vì lòng nhân từ: Vì muốn làm giảm sự đau khổ của súc vật nên không giết hại chúng làm thức ăn cho con người, súc vật cũng có cảm giác ham sống sợ chết như con người, cũng sợ hãi và đau đớn khi bị giết. Họ cho rằng giết súc vật để ăn thịt là hành động tàn ác.

 Ăn chay vì lý do kinh tế: Một số người cho rằng ăn chay ít tốn kém hơn ăn mặn, vì rau trái rẻ tiền hơn thịt cá, hoặc không có điều kiện nuôi hoặc mua súc vật để lấy thịt ăn. Một bữa cơm ở tiệm  chay bao giờ cũng rẻ hơn một mâm cơm thịnh soạn ở nhà hàng đắt tiền đầy đủ thịt cá.

Ăn chay vì lợi ích cho sức khoẻ: Đây là lý do hiện nay nhiều người thích ăn chay hơn ăn mặn.  Ảnh hưởng tích cực của việc ăn chay đến sức khoẻ con người. Các nhà nghiên cứu kỹ lưỡng và những kết quả đã được công bố luôn khích lệ người ăn chay. Nhiều người ở phương Tây hiện đang áp dụng chế độ ăn chay chỉ vì muốn tốt cho sức khoẻ, tránh được nhiều bệnh đang phát triển tràn lan trong xã hội công nghiệp. Họ thấy rõ tác hại của việc ăn nhiều thịt động vật giàu chất béo, cùng với những chất phụ gia luôn dễ dàng gây bệnh cho cơ thể. Họ cho rằng nếu ăn chủ yếu thịt, chất chuyển hoá của thịt sẽ ở lại trong ruột lâu hơn so với rau quả, đây là cơ hội sanh ra độc tố nhiều hơn trong quá trình tiêu hoá ở những người chỉ ăn toàn thịt. Nhiều người ăn chay chỉ để tránh bệnh tật, cộng thêm thanh lọc cơ thể, giúp tâm hồn thư thái, tinh thần nhẹ nhõm.

 Lợi ích thật sự về sức khoẻ của việc ăn chay:  Mặc dù chưa có bằng chứng rõ ràng là ăn chay có thể giúp con người tăng thêm tuổi thọ, nhưng nếu chế độ ăn chay được cân bằng với đầy đủ các chất dinh dưỡng thì đã có bằng chứng cho thấy tốt cho sức khoẻ và không có nguy cơ suy dinh dưỡng như nhiều người vẫn lầm tưởng.

Một nghiên cứu về chế độ dinh dưỡng ở Trung Hoa thấy rằng đa số dân chúng ở nông thôn ăn nhiều rau, trái, ít thịt động vật, ăn nhiều bột, nhiều chất xơ, mức cholesterol trong máu của họ thấp, họ ít bị các bệnh như tim mạch, béo phì, tiểu đường, loãng xương…Từ nhận xét đó, một nhà nghiên cứu về dinh dưỡng và sức khoẻ đã kết luận: “Nói về nguồn gốc, con người thuộc loài ăn rau trái, Do đó , ta nên ăn nhiều loại thực phẩm rau trái, thực vật và giới hạn thực phẩm từ động vật để có sức khoẻ tốt ”.

 Một số lợi ích về sức khoẻ của việc ăn chay, cụ thể là làm giảm nguy cơ các bệnh cụ thể như sau:

 Giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch:  Cholesterol và chất béo bảo hoà chỉ có nhiều trong thịt mở động vật. Vì vậy, người ăn chay ít bị rối loạn lipid huyết mà nhiều người gọi “cao mở trong máu”, và đó đã được chứng minh là nguyên nhân gây ra các chứng bệnh tim mạch như tăng huyết áp, vữa xơ động mạch đưa đến bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim. Nhiều nghiên cứu cho hay, nếu giảm cholesterol trong máu xuống 10% thì nguy cơ bệnh động mạch vành sẽ giảm đến 30%.

 Các nhà nghiên cứu đã nhận thấy rằng tỷ lệ người ăn chay chết vì nhồi máu cơ tim thấp hơn so với những người ăn chay tới 57%. Các chuyên gia dinh dưỡng nhận thấy rằng, người ăn chay có huyết áp thấp hơn người không ăn chay. Họ cũng thấy ăn chay cũng có thể làm giảm huyết áp ở người đang bị bệnh cao huyết áp.

  Giảm nguy cơ béo phì: Nghiên cứu của hội Y khoa Anh quốc  cho hay người ăn chay thường có trọng lượng cơ thể vừa phải hơn so với những người ăn nhiều thịt cá. Lý do dẫn đến thực tế này:Thức ăn thực vật thường có rất ít chất béo. Năng lượng do rau trái  cung cấp chỉ đủ dùng cho cơ thể mà không có dư thừa để tích trữ dưới dạng mở béo, và đặc biệt, rau trái có nhiều chất xơ sợi làm cho người ăn mau no nên không ăn quá nhiều. Tuy nhiên, nếu không ăn thịt mà lại ăn quá nhiều bơ, sữa thì cũng khó mà giữ cho cơ thể được mảnh mai.

Ít bị rối loạn tiêu hoá là táo bón:  Ăn rau trái đã được chứng minh là rất tốt để không bị táo bón. Lý do là chất xơ trong rau trái hút nhiều nước, giúp cho khối lượng phân lớn, mềm , dễ dàng cho việc đại tiện, đồng thời kéo theo chất cặn bã độc trong ruột già để thải ra ngoài.

Ít bị sỏi túi mật: Thành phần hoá học của sỏi túi mật là muối mật và cholesterol. Ăn thịt mỡ động vật dễ bị cao cholesterol trong máu và hình thành sỏi túi mật. Các nhà nghiên cứu giải thích là người ăn chay tương đối ít béo mỡ hơn, thực phẩm của họ ít cholesterol và nhiều chất xơ, tất cả đều giúp giảm nguy cơ sỏi túi mật.

Giảm nguy cơ loãng xương: Loãng xương gây ra do mất khoáng Cali trong xương, làm cho xương trở nên giòn, dễ gãy. Bệnh thường thấy ở phụ nữ vào thời kỳ mãn kinh. Kết quả nghiên cứu cho biết sự mất cali của người ăn chay ít xảy ra hơn so với người không ăn chay, chất đạm động vật có nhiều lưu huỳnh, chất này làm tăng độ acid trong máu, đưa đến tăng lượng cali thải ra trong nước tiểu, do đó làm giảm cali trong xương.

Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư: Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy, ăn nhiều thịt động vật sẽ làm tăng nguy cơ bị một số bệnh ung thư ở người, đặc biệt là ung thư đại tràng. Người ta nghiên cứu những người ăn nhiều thịt đỏ bị ung thư ruột già gấp đôi so với nhóm người ăn thịt đỏ  một lần trong tháng và tỷ lệ này càng thấp hơn nữa ở những người ăn chay.

 Cần lưu ý gì về ăn chay?  Một người khoẻ mạnh bình thường và ăn chay với một chế độ dinh dưỡng cân bằng thì sẽ không có vấn đề gì về sức khoẻ. Nhưng đối với những người ăn chay thuần tuý, nếu không có sự quan tâm đúng mức đến thực đơn hàng ngày, sẽ có nguy cơ thiếu sót một vài chất dinh dưỡng. Do thực phẩm ăn chay chủ yếu dựa vào ngũ cốc, rau quả, củ và các loại hạt nên nếu không biết cách ăn, có thể bị thiếu vitamin như vitamin B12 và một số chất khoáng như sắt, kẽm, cali..

 Người ăn chay có dùng thêm trứng sữa, và các sản phẩm chế biến từ sữa có thể dễ cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng hơn là ăn chay thuần tuý. Chế độ ăn chay thêm trứng, sữa và các sản phẩm chế biến từ sữa thích hợp với các đối tượng như trẻ em đang trong thời kỳ tăng trưởng, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú sữa mẹ, hoặc người bệnh mới hồi phục.

Người ăn chay nên lưu ý theo dõi cơ thể có chớm bị các dấu hiệu thiếu vitamin B12. Nếu nghi ngờ bị thiếu hay chớm có dấu hiệu thiếu thì nên đổi ăn chay trường sang ăn chay có sữa và trứng, vì ăn các sản phẩm như sữa, trứng có thể sẽ bù đủ lượng vitamin B12. Người ăn chay trường hoàn toàn và thường xuyên mệt mỏi rất nên uống thêm thuốc bổ cung cấp đa sinh tố và chất khoáng. ./.                                                    Trích: VHPG số 322- 1-6-2019 – Nguyễn Hữu Đức.

{—]–{

VÌ SAO NÊN ĂN CHAY 2019-12-04T08:05:00-08:00 Rating: 4.5 Diposkan Oleh: CHÙA TAM BẢO TAM KỲ