SỰ
KHÁC BIỆT SỰ DU NHẬP VĂN HÓA PHƯƠNG TÂY
VÀ
VĂN HÓA ẤN ĐỘ ĐẾN ĐẤT NƯỚC TRUNG QUỐC
Phật giáo Ấn Độ giao thoa với
văn hóa Trung Quốc, đã không xóa bỏ nền văn hóa Trung Quốc mà nó hòa nhập với
văn hóa bản địa, đã làm giàu thêm văn hóa Trung Quốc không những ngôn từ (đã tạo
thêm Trung Quốc trên 5000 từ mới) mà còn phát huy ra rất nhiều nhân tài, hiền
triết kiệt xuất nổi tiến trong giới Phật giáo Trung Quốc. Như Thiền tông, Tịnh
độ tông, Duy thức tông, Hoa Nghiêm Tông v.v
cùng với nhiều đại sư danh tiếng như. Đạo An, Trí Khải, Huệ Viễn, Huyền
Trang , thời cận đại các vị cao Tăng như
HT Hư Vân, HT Tuyên Hóa, Đại sư Ấn Quang
v.v. cũng như ở thế tục các danh Nho, các nhà văn, nhà thơ thấm nhuần
văn hóa Phật giáo như Lý Bạch, Tô Đông Pha v.v. . Và cũng nâng cao giá trị văn
học của Nho gia càng thêm phong phú và thâm sâu hơn. Đã tạo nên Trung Quốc một
nét văn hóa đặc thù, có tính thuyết phục đối với các nền văn hóa khác trên toàn
thế giới. Có thể nói văn hóa Trung Quốc có một loại chữ viết đặc thù có một
không hai so với các loại chữ viết của các dân tộc khác. Loại chữ viết này đã ảnh
hưởng sâu đậm đến văn hóa các nước lân cận , như Việt Nam, Nhật Bản, Hàn Quốc,
Mông Cổ v.v..
Đặc
trưng văn hóa Trung Quốc là nó có sức đồng hóa rất mạnh. Bất kỳ dân tộc ngoại
lai nào dùng vũ lực xâm lược Trung Nguyên, không chóng thì chầy đều bị nền văn
hóa phong kiến đó đồng hóa. Những vó ngựa của đoàn quân thiện chiến của Mông Cổ
đã từng giẫm nát cả một phần bản đồ thế giới để kiến tạo nên một đế quốc mênh
mông, nhưng sau khi chinh phục Trung Quốc để lập ra triều Nguyên thì những vó
ngựa sắt kiêu hãnh đó dễ dàng bị khuất phục bởi những ngọn bút lông mềm mại, để
cả một đế chế hùng cường với những thảo nguyên bát ngát nhanh chóng tan biến trong nghiên mực của nền văn minh
Hoa Hạ.
Với bề rộng và bề sâu của nền văn hóa Trung Quốc như thế, nhưng phải
đối mặt với nền văn hóa phương Tây, để rồi biến thành văn hóa cổ xưa trở thành
một văn hóa có xác không hồn. Văn hóa phương Tây du nhập vào Trung Quốc xóa sạch
những gì mọi người dân Trung Quốc cho là thượng đẳng, cao quý, nay trở thành phế
thãi. Như tôn xưng Đức Khổng Tử là vạn thế sư biểu, với đạo đức luân lý làm người
như là Tam cương, ngũ thường, công dung ngôn hạnh. Nay người Trung quốc lại cho
những những điều lệ đạo đức ấy, không
còn phù hợp nữa làm cảng trở sự phát triển của xã hội hiện nay. Vì thế họ ra sức
phá bỏ tận gốc không thương tiếc.
Các nhà học giả Trung Quốc quay lưng với nền văn hóa truyền thống
của mình, và cực lực xiển dương tôn sùng văn hóa phương Tây. Ngược lại các học
giả phương Tây chán ngán và bế tắc với tư tưởng truyền thống của họ. Họ lại
quay lại tìm về tư tưởng phương Đông để giải quyết những bế tắc trong nền tư tưởng
của họ. Trong đó có nền văn hóa Phật giáo đã đáp ứng nhu cầu và đem lại sự bình
yên hạnh phúc cho tâm hồn họ ở phương Tây.
Đúng như lời phát biểu của nhà Bác học Vật Lý Albert Einsten
(1879-1955 ) giải Nobel 1921. Ông nói rằng :
Tôn giáo tương lai sẽ là tôn giáo toàn cầu, vượt lên mọi thần linh giáo
điều và thần học. Tôn giáo ấy phải bao quát cả phương diện tự nhiên lẫn siêu
nhiên, đặt trên căn bản của ý thức, đạo lý, phát xuất từ kinh nghiệm tổng thế gồm
mọi phương diện trên, trong cái nhất thể đầy ý nghĩa, Phật giáo sẽ đáp ứng đủ
điều kiện đó.
Nếu có một tôn giáo nào đương đầu với mọi nhu cầu của khoa học hiện
đại thì đó là Phật giáo. Phật giáo không
cần xét lại những quan điểm của mình để cập nhật hóa với những khám phá mới của
khoa học.
Phật giáo không cần phải từ bỏ quan điểm của mình để xu hướng theo
khoa học, vì Phật giáo bao gồm cả khoa học cũng như vượt qua khoa học.
Tôi là một người không tôn giáo. Nhưng nếu có tôn giáo thì tôi phải
là một Phật tử. Vì những gì tôi hiểu biết bây giờ, thì mấy ngàn năm qua kinh Phật
đã nói hết rồi.
Những lời Phật dạy suốt trong 49 năm tại thế để lại cho nhân loại
một nền văn hóa độc nhất vô nhị sống mãi với thời gian không gian, trên mọi
lãnh vực, khoa học, chính trị, kinh tế, học thuật v.v.. Khoa học dù có phát triển
đến đỉnh cao đến đâu cũng không thể giải quyết được những khúc mắt nội tâm của
con người . Không thể giải quyết những thù hận, đau buồn trong tâm con người,
mà chỉ làm tăng thêm thì có chứ giảm đi thì không hề. Và đằng sau cửa tử bên
kia thế giới tâm linh của con người khoa học hoàn toàn bế tắc. Vậy nơi đây chúng
ta thấy giá trị của lời Phật dạy cao quý như thế nào.
Khác
biệt giữa hai sự du nhập văn hóa Phương Tây và văn hóa Phật giáo giao thoa với
văn hóa Trung Quốc cho ta thấy rằng:
Văn hóa Trung Quốc được giao thoa bởi văn hóa Ấn Độ từ những bước
chân truyền giáo của các vị sư Ấn Độ và theo chân của những người lái buôn qua
lại giữa hai nước Ấn Độ và Trung quốc. Đem lại nét văn hóa hiền hòa, không những
không xóa nhòa văn hóa Trung Quốc mà làm tăng thêm giá trị văn hóa Trung Quốc
và tạo ra những nhân vật kiệt xuất cả đạo lẫn đời trong giới văn chương qua các
thời đại xưa và nay.
Trái lại văn hóa phương Tây du nhập Trung Quốc theo những bước
chân của những đoàn quân viễn chinh xâm lược,
của những thế lực quân sự phương Tây trong công cuộc thực dân bành trướng,
trong thời gian kéo dài hàng thế kỷ. Theo bàn chân của những đoàn quân viễn
chinh xâm lược, nền văn hóa phương Tây lan dần đến phương Đông , hình thành nên
sự giao thoa văn hóa vĩ đại có thể nói là vô tiền truyệt hậu trong lịch sử tư
tưởng nhân loại. Cuộc giao thoa này mang ý nghĩa khác hẳn cuộc giao thoa giữa
hai nền văn hóa Ấn - Trung, khi Phật giáo từ Ấn Độ được truyền vào Trung Thổ.
Vì cuộc giao thoa Ấn –Trung đó đã giúp Trung Quốc khai mở thêm những phần ẩn
tàng trong cõi tư tưởng ban sơ để làm nảy sinh nào là Hoa Nghiêm tông, Thiền tông, Tịnh độ tông, Duy thức tông,
v.v.. nào là tinh thần đạo học của Tống Nho, với những nhà tư tưởng lớn trùng
điệp này sinh như Trí Khải, Cát Tạng, Chu Đôn Di, Lục Tượng Sơn, Vương Dương
Minh..v.v…Cuộc giao thoa đó giống như cuộc hội ngộ giữa Nguyễn Du với Kim Vân
Kiều truyện của Thanh Tâm Tài nhân, để Tố
Như có cơ duyên phát tiết anh hoa mà tựu thành tuyệt tác truyện Kiều.
Thay lời kết
Đất nước Trung quốc với nền văn hóa vĩ đại tồn tại liên tục mấy
ngàn năm, vẫn luôn là một trong những cái nôi minh triết của nhân loại, trên thế giới xưa và nay. Trên mấy thập niên
qua, Trung Quốc bị văn hoá phương Tây đồng hoá, chỉ vang bóng một thời, Triết
lý Tam cương ngũ thường, Công dung ngôn hạnh của Nho gia được Trung Quốc tôn sùng
là vạn thế sư biểu, nay đi vào lãng quên, hai chữ Trung Quốc thường bị mọi người
trên thế giới e dè nghi ngờ, hoài nghi, lo lắng trong lãnh vực kinh doanh,
thương mại, chính trị và ứng xử v.v...
Những điển tích thơ mộng trong thi ca, triết học ngày xưa như Lý Trích Tiên ôm
trăng chết theo dòng nước. Bá Nha đập đàn bên mộ Chung Tử Kỳ v.v.. chỉ còn là
hình ảnh nhạt phai của một thời vang bóng.
Đúng như lời Phật dạy “ thế gian vô thường, quốc
độ nguy thuý, tứ đại khổ không”. Thế gian luôn thay đổi, đất nước mong manh
nguy hiểm, bốn đại đều là khổ. Biết vậy phải gấp tỉnh thức lo tu tập.
Sau bài này, chúng ta thử
xem lại văn hoá Ấn hoà nhập với văn hoá Việt Nam như thế nào xưa và nay. Nói đến
văn hoá Ấn thì nói đến văn hoá Phật giáo, đã hoà nhập với văn hoá bản địa, tạo
nên một nền văn hoá Phật giáo Việt Nam khác biệt và ưu việt so với văn hoá Phật
giáo các nước khác. Văn hoá Phật giáo Việt Nam ngoài việc tu tập hướng đến giải
thoát, còn có đặc thù là bảo vệ đất nước, xây dựng đất nước. Trải qua trên 2000
năm Phật giáo Việt Nam đồng hành với dân tộc giữ nước dựng nước chống lại các
cuộc xâm lăng của các nước lớn có thế lực mạnh, như Pháp, Mỹ, Trung Quốc , Nhật
để có một đất nước có chủ quyền, có độc lập như ngày hôm nay. Thời xưa Phật giáo đã đào tạo những vị Thiền
sư, nhưng vị vua, quan, những vị tướng tài giỏi qua các thời đại Đinh, Lê, Lý,
Trần . Phật giáo Việt Nam kế thừa truyền thống yêu nước thời nay cũng có những
con người Phật giáo giữ nước, dụng nước như Hồ Chủ Tịch, Võ Nguyên Giáp v.v..
Hoà thượng Thích Quảng Đức, Hoà thượng Thích Nhất Hạnh v.v.. đều là những nhân
vật đem lại hoà bình, hạnh phúc ấm no cho dân tộc Việt Nam. Việt Nam cũng hội
nhập văn hoá phương Tây nhưng không bị đồng hoá và mất hẳn bản chất văn hoá
truyền thống mà còn phát huy thù thắng hơn. Ví như văn hoá phương Tây hoà nhập
văn hoá Việt Nam tạo cho Việt Nam chữ viết của người Việt Nam để có cơ hội
thoát hẳn văn hoá Trung Quốc đã lệ thuộc trên mấy ngàn năm. Chính Việt Nam nhờ văn hoá thoát Trung, có nền văn hoá độc lập
mà chống lại sự xâm lấn của các thế lực văn hoá và chính trị phương Tây.
Nếu văn hoá phương Tây xâm nhập Việt Nam bằng gót giày xâm lăng bằng
bom đạn, ngược lại văn hoá Việt Nam được nuôi dưỡng tinh thần Phật học, khác hẳn
với văn hoá Tây phương. Những người Việt Nam đã đem văn hoá Việt đến các nước
châu Phi, Cu Ba, Triều Tiên không bằng bom đạn mà bằng, hột lúa, cũ khoai, con
cá đã cứu đói giảm nghèo cho các nước này, đem lại hạnh phúc an lạc cho các nước,
thiết thực hơn máy móc tối tân của phương Tây.
Chúng ta thấy văn hoá Phật giáo là văn hoá Từ bi và trí tuệ không
hại mà lợi, vì thế chúng ta hảnh diện văn hoá Phật giáo Việt Nam và con người
Việt Nam không những làm rạng rỡ cho nước nhà mà khiến cho các nước trên thế giới
phải noi theo. Vì thế Việt Nam ngày nay không còn các nước xem thường là một nước
lạc hậu đói nghèo như những thời xưa nữa./.
{š¯›{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét