1- Kết bạn như hoa: Hoa
còn tươi thì người ngắm nhìn khi hoa héo thì thờ ơ và không có tác dụng phục vụ
cho nhu cầu cuộc sống. Kết bạn như hoa giống như khi ta còn trai trẻ ai cũng
muốn thân thiện gần gũi, và khi ta giàu có, quyền chức, địa vị thì ai cũng muốn
kết bạn. Kết bạn như vậy là kết bạn vì lợi dưỡng chạy theo vật chất, danh vọng.
Và ngược lại, như bông hoa không còn tươi nữa, thì không ai quan tâm và cũng
không muốn kết bạn. Đức Thế Tôn minh họa hình tượng và thực tiển cách kết bạn
thiếu nhân, thiếu nghĩa, chỉ xu theo vật chất lợi dưỡng. Một người bạn mà ứng
xử như thế thì làm sao chúng ta có thể kết bạn được. Kinh Hiền Nhân đã nói với
vua Ba Tư Nặc rằng: “ở đời có thịnh ắt có suy, có hội ắt có ly tán, lành dữ vô
thường, họa phúc tự mình chuốc lấy. Kết bạn mà không bền chắc thì không nên
thân. Thân mà không có chừng độ, thân lâu thì sẽ có khinh lờn. Ví như múc nước
giếng, múc sâu thì nổi cáu cặn. Gần người hiền được thêm trí tuệ, ở với kẻ dốt
càng thêm ngu si. Thường thấy thì hay khinh lờn, xa nhau thì sanh oán giận.
Giao tiếp người lành nên qua lại có chừng độ, thân mà có cung kính thì thân lâu
ngày càng có hậu. Giao tiếp với kẻ bất lương, họ ăn ở không thật thà, lời ngon
tiếng ngọt chẳng qua là để lợi dụng mình, dù cho có kết hợp cũng không nên tin.
2- Kết bạn như cân: Thế
nào là kết bạn như cân? là sự kết bạn có sự so đo, tính toán, hơn thua, phải
không được mất. Khi đồ vật nặng thì đầu cân gục xuống, vật nhẹ thì đầu vổng
lên. Có qua lại thì cung kính nhau, không qua lại thì khi dễ nhau. Đó là tình
bạn như cân, lúc vổng lên lúc hạ xuống, khi tỏ vẻ trọng vọng, khi rất dễ coi
thường. Cũng như trên, ngày nay có không ít người tình bạn như thế. Nhất là lúc
có quyền có chức, địa vị giàu sang, trẻ đẹp có nhiều người đến thăm hỏi kết
giao thể hiện qua lời nói dịu ngọt, hành động nhẹ nhàng, quà cáp biếu tặng. Khi
ta sa cơ thất thế hay lúc về hưu thôi việc thì tất cả những bạn bè trước đây
đều không còn lui tới qua lại như xưa nữa. Đây là kết bạn như cân. Thế Tôn cũng
khuyên không nên kết bạn.
3- Kết bạn như núi: Thế nào kết bạn như núi? Vì núi
thể hiện sự bền vững, đứng hiên ngang giữa trời đất. Kết bạn cũng thế, khi sang
thì sang với nhau, khi vui đồng vui, khi khổ cùng khổ. Để cho tình bạn được bền
vững như núi thì phải được xây dựng trên tinh thần của sự đoàn kết, chia sẻ và
biết hy sinh cho nhau khi gặp hoạn nạn, khó khăn cũng như lúc vinh hoa phú quý.
Chính vì sự hiểu biết nên luôn luôn đề cao tinh thần quan tâm, chia sẻ và luôn
luôn lo lắng hy sinh cho nhau, đã làm cho tình bạn ngày một thêm bền vững hơn
trong cuộc sống. Tương trợ nhau trong những lúc khó khăn. Chính những người bạn
sẽ giúp ta vượt qua những lúc khó khăn hoạn nạn, cũng như trong đời sống gia
đình. Tình bạn phải dựa trên sự bền vững, kiên cố và tinh thần hy sinh, lo lắng
quan tâm, và cùng nhau xây dựng để hoàn thiện về nhân cách sống, tư duy theo
chiều hướng thiện và hướng thượng, để xác lập tinh thần bạn mới được lâu dài
bền vững, như ngọn núi đứng trước phong ba bảo tố.
4- Kết bạn như đất: Thế nào là như đất? Tất cả mọi vật đều dựa vào đất mà
sinh. Tình bạn cũng được nuôi dưỡng, tưới tẫm, chăm sóc và chấp nhận tất cả
những gì mà chúng ta vứt bỏ. Vì đất luôn dung chứa tất cả, cho nên kết bạn như
đất là kết bạn tuyệt vời và hoàn hảo nhất trong bốn loại kết bạn. Đây là mối
quan hệ bạn bè nương tựa nhau để cùng tiến bộ, là tấm gương bạn bè chân tình
cao quý, là một trong những yếu tố tạo nên tinh thần tùy hỷ trong đạo phật. Khi
thấy bạn có những tiến bộ, mình không sanh lòng ganh tỵ, khi thấy bạn gặp cảnh
ngộ thiệt thòi, kém sút, mình không sanh tâm khi dễ, rẫy ruồng. Sự tương thân
nầy làm cho tánh vị kỷ không có mặt trong mỗi người, chính vì sự vị kỷ mà con
người sanh ra đố kỵ, ganh ghét, làm cảng trở sự tiến bộ của người khác.
Kinh Hiền Nhân nói: “Kẻ trí nhìn thấy rõ đời là một
sự biến đổi tang thương, trẻ trung rồi sẽ già nua, cường tráng rồi sẽ suy
nhược, có sinh thì phải có tử, giàu sang như mây nổi, đều là vô thường cả. Cho
nên, lúc an ổn phải nghỉ đến lúc lâm nguy, khi hưng thịnh phải nghỉ đến lúc
thất bại. Người lành thì phải kính mến, người ác thì phải lánh xa. Có giận hờn
ai thì nên sớm phải từ bỏ, đừng vì thế mà gây ác hại cho người. Nhu hòa mà khó
xâm phạm, yếu đuối mà người khó thắng. Người trí như vậy, ta không nên khinh
thường.
Qua bốn cách kết bạn trong kinh Hiền Nhân, chúng ta
thấy rõ lối ứng xử trong mối tương quan bạn bè, hay nói cách khác, dù chúng ta
làm bất cứ nghề nghiệp gì, chúng ta có thể ứng dụng bốn cách này để có thể nhận
chân về những mối quan hệ mà ta đang có, đồng thời tạo ra một lối ứng xử có
thủy có chung có văn hóa đạo đức.
Có thể nói qua đây, chúng ta thấy rõ giáo lý đạo
Phật không chỉ nói về những vấn đề xuất thế, mà đức Phật cũng rất chú trọng vấn
đề nhập thế, hoàn thiện nhân cách con người trước khi đạt thành Thánh cách.
Giúp cho tất cả chúng sanh một phương pháp ứng xử phù hợp với đạo lý làm người,
tạo nên một nhân cách sống. Nhân cách đó dù bất cứ ở đâu và ở thời điểm nào,
cũng có thể ứng dụng và mang lại những kết quả tốt đẹp. Tình bạn cũng phải dựa
trên những nguyên tắc này để xác lập thì mới mong được lâu dài bền vững./.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét