MƯỜI HAI LOẠI CÔ HỒN
Hỏi: Xin cho biết đại lược về 12 loại cô hồn trong khoa nghi
Chẩn tế cô hồn của Phật giáo.
Đáp: Mười hai loại cô hồn, nói rộng hơn gọi 36 loại cô hồn (Tam
thập lục loại cô hồn). Chẩn tế cô hồn là một biện sự khoa nghi, trong đó chư
Tăng thừa oai lực Tam Bảo khai thị cho các vong hồn giác ngộ Chánh pháp mà được
siêu độ, đồng thời ban phát cho họ đầy đủ thực phẩm, vật dụng để không còn
thiếu thốn, đói lạnh. Mười hai loại cô hồn được triệu thỉnh bao gồm tất cả mọi
người thuộc đủ các tầng lớp, thành phần trong xã hội.
1-Loại cô hồn đầu
tiên là “Tiền vương hậu bá chi lưu”, những vị vua các triều đại chết do chính
biến, soán chủ thay ngôi. Đang trong cảnh thái bình thì bỗng chốc chiến hạm kéo
đến, binh mã dấy lên và thế là cơ nghiệp nát tan, oán hận ngút ngàn. Để cho:
“Đỗ
quyên kêu trót tàn canh
Máu hờn nhộm mãi trên cành đào hoa”
(Khoa chẩn tế cô hồn
nghĩa, bản diễn Nôm của HT Trí Hải (1876- 1950- thường gọi HT Bích Liên), chùa
Bích Liên, Hình Định).
2- Thứ hai là loại cô
hồn “Anh hùng tướng soái chi lưu”. Những tướng lĩnh anh hùng cái thế, lừng lẫy
một thời, xông pha trận mạc nhưng rồi tử trận, máu nhộm sa trường, thây phơi
đồng nội. Và ngậm ngùi:
“Ngựa nhà chiến tướng vắng không
Hoa lùa cỏ nội mấy
vùng buồn thiu”.
3- Loại cô hồn thứ ba
là “Văn thần tể phụ chi lưu”. Các quan chức hành chánh huyện phủ, học hành đỗ
đạt nhưng phụng mệnh phải nhậm chức xa nhà, chết nơi quê người đất khách.
“Chiến chinh biển loạn sông nghiêng
Mờ mờ hồn bướm ly miền dương quan”.
4- Loại cô hồn thứ tư
“Văn nhơn cử tử chi lưu”, tức hàng sĩ tử sinh viên học sinh. Dẫu học hành
nhiều, đêm ngày đèn sách nhưng khi công chưa thành, danh chưa toại đã nửa chừng
yểu mạng. Thương thay:
“Lụa hồng bảy thước đề tên
Đất
vàng một cụm lấp nền văn chương”.
5- Loại cô hồn thứ
năm là “Truy y Thích tử chi lưu”. Một số vị Tăng sĩ, tuy ban đầu có chí xuất
trần nhưng không đạt được mục đích của đời sống xuất gia. Chỉ đàm luận suông
triết lý nhà Phật mà ít dụng công thực hành, không buông xả lại còn bám víu nên
chẳng được siêu thoát. Họ dật dờ quanh quẩn chốn chùa chiền.
“Cửa kinh trăng thảm
lạnh lùng
Nhà thiền leo lét đèn chong canh dài”.
6- Loại cô hồn thứ
sáu là “Huyền môn đạo sĩ chi lưu”. Những người luyện linh đơn, tiên đoán cát
hung, thiên văn địa lý, đoán mệnh cho người mà mệnh mình mờ mịt nên khi chết
vẫn bị đoạ lạc. Thương cho:
“Lò
đơn lẫm quán lạnh sương
Tiêu đàn gió thảm thổi tàn hạnh hoa”.
7- Loại cô hồn thứ
bảy là “Tha hương khách lữ chi lưu”. Các thương gia xuôi ngược buôn bán rồi bỏ
mạng trên đường kinh thương. Biết bao nhiêu bất trắc trên đường thuỷ, đường bộ.
Để rồi:
“Vía
theo mây Bắc sề sề
Hồn theo ngọn nước xuôi về biển Đông”.
8- Thứ tám là loại cô
hồn “Trận vong binh tốt chi lưu”, tức những binh sĩ tử nạn trong chiến tranh.
Trong vòng binh lửa, bom đạn tơi bời, mạng người như cỏ rác, máu chảy đầu rơi,
xương tan thịt nát. Chỉ còn:
“Cát
vàng văng vẳng tiếng ma
Mờ mờ xương trắng ai mà thấu cho”.
9-Loại cô hồn thứ
chín là “Huyết đồ sản nạn chi lưu”. Những sản phụ và con chết trong khi vượt
cạn. Sanh nở là thời khắc đau đớn và nguy hiểm, một số trường hợp gặp nạn dẫn
đến tử vong. Thương cho:
“Nhành hoa nở trận mưa tuôn
Đương khi trăng tỏ gặp cuồng mây xâm”.
10- Thứ mười là loại
cô hồn “Sân ngoan bội nghịch chi lưu” tức là những người bị báo chướng sanh nơi
biên địa, đui điếc câm ngọng, chết vì tai nạn lao động, ghen tuông hay bị đầu
độc. Bởi kiếp trước họ không tu hành, khinh khi Tam Bảo, ngỗ nghịch đối với cha
mẹ, với sư trưởng, với thầy tổ, với bạn đồng tu .v.v..tạo nhiều tội nghịch nên
nay phải trả quả báo. Thương thay:
“Đêm trường thăm thẳm bóng ma
Cửa mù thiu thỉu như trời thu đông”
11- Loại cô hồn thứ
mười một là “Quần thoa phụ nữ chi lưu”. Những cung phi mỹ nữ, hàng khuê các
giai nhân, các mệnh phụ phu nhân gặp lúc thất thế lâm vào khốn cùng, chết thảm.
chạnh lòng:
“Phong lưu ngày trước
đâu rồi
Xương khô lạnh lẽo trên chồi cỏ cây”.
12- Cuối cùng là loại
cô hồn thứ mười hai “Thương vong hoạnh tử chi lưu”, tức những hành khất, các tử
tội, những kẻ chết do tai nạn nước, lửa, bị thú dữ ăn thịt và những người chết
bất đắc kỳ tử do vô số tai nạn khác như thiên tai, dịch bệnh, tai nạn giao
thông .v.v…Thần hồn phiêu bạc trong:
“Mưa chiều khói lạnh nước reo
Lá thu gió thổi dập dìu như bay”.
Tóm lại, mười hai
loại cô hồn đã kể ở trên thực chất chỉ là sự phân chia mang tính khái quát, đại
diện cho các thành phần xã hội. Về chi tiết, trong mỗi loại cô hồn có vô vàn cá
biệt, tuỳ theo nghiệp dĩ của mỗi người. Nói chung, những loại cô hồn này chịu
nhiều khổ đau, vất vưởng và luôn bị đói khát hành hạ. Vì vậy, với từ tâm và tuệ
giác, chư Phật- Tổ chế định Khoa nghi Chẩn tế nhằm cứu độ chư âm linh cô hồn,
nguyện cầu âm siêu dương thái./.
Trích Phật pháp Bách
vấn tập III
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét