THÂN TRUNG ẤM LÀ THÂN GÌ?
Hỏi: Xin cho biết
khái quát về các phương diện liên quan đến thân trung ấm?
Đáp: Thân trung ấm
còn gọi là thân trung hữu, hương ấm. Thân trung ấm là “ấm hình sở thụ giữa chừng
lúc cái này chết, cái kia sanh. Con người sau khi chết mà chưa sanh lại thì
đang ở ấm cảnh”. Thân trung ấm là loại thân trung gian, sau thân tiền ấm (thân
trước khi chết) và trước thân hậu ấm
(thân sau khi đầu thai). Sở dĩ gọi là thân trung hữu và quả báo sanh tử
là có chứ chẳng phải không, nên gọi là Hữu. Có thân quả báo trong khoảng giữa đời
hiện tại và vị lai nên gọi là Trung hữu. Do thân trung ấm (cõi dục) thọ dụng và
nuôi dưỡng thân bằng mùi hương (hương), nghĩa là chỉ ăn mùi vị của thức ăn nên
còn được gọi là Hương ấm.
Về hình dáng, tuỳ theo
khuynh hướng tái sanh vào loài nào trong tam giới mà thân trung ấm có hình dáng
tương tự với thân của loài chúng sanh đó. Riêng những chúng sanh tái sinh vào
cõi Vô sắc giới thì không có thân trung ấm (Kinh Niết Bàn). Theo luận Câu xá (Bồ
tát Thế Thân), nếu do nghiệp được tái sanh vào cõi người thì thân trung ấm có
hình dáng của trẻ con khoảng năm đến sáu tuổi, các giác quan đầy đủ, được cấu
thành bằng các chất liệu vi tế (sắc công năng) nên giác quan của thân trung ấm
nhạy bén hơn chúng ta rất nhiều.
Do nghiệp thông nên khả năng
thấy, nghe, di chuyển…của thân trung ấm gần như vô ngại. Thân trung ấm có thể
thấy và nghe rất xa, thấu suốt vũ trụ, không có gì trở ngại. Thân trung ấm di
chuyển mau lẹ, đi và đến trong nháy mắt, xuyên qua tất cả vật cản trừ ra toà
Kim cang của Phật và một khi đã vào bào thai thì không thể chui ra được. Khi di
chuyển, bay lượn, thân trung ấm của loài chư Thiên đầu hướng lên, loài người,
súc sanh và ngạ quỷ nằm ngang loại địa ngục đầu chúc ngược xuống đất.
Về màu sắc, thân trung ấm của
loài Địa ngục hình dáng xấu xí, màu sắc đen như than; loài Súc sanh màu sắc xám
như khói; loài Ngạ quỷ màu sắc nhạt như nước; loài người và trời màu sắc như
vàng ròng; thân trung ấm của chư thiên Sắc giới màu sắc rất đẹp, sáng tỏ. Ngoài
ra thân trung ấm của những kẻ tạo nhiều ác nghiệp có ánh sáng màu đen hay xám,
còn nếu tạo nhiều nghiệp thiện có ánh sáng màu trắng như điện.
Tâm lý chung của thân trung ấm
đa phần là buồn, bức xúc, bất ổn và thống khổ. Trước hết là cảm thương thân phận
đã chết, thương nhớ vợ con, luyến tiếc tài sản. Buồn khổ vì thân trung ấm thấy
nghe và mong muốn giao tiếp với những người thân như bình thường nhưng chúng ta
không hề biết gì về thân trung ấm cả nên họ cảm thấy bất lực, mặc cảm và bức
xúc. Cùng với sự chiêu cảm của nghiệp lực quá khứ, những luồng gió nghiệp lực
thổi nát thân trung ấm, trong không gian vô số ánh sáng và hào quang hỗn sắc lập
lèo, những âm thanh gầm rú điên loạn và sự đe doạ của những loài ác quỷ, tất cả
ngoại duyên rùng rợn ấy làm cho thân trung ấm vô cùng lo sợ, hoảng hốt và cực kỳ
thống khổ.
Tuổi thọ của thân trung ấm tối
đa là bảy ngày (theo quan điểm của luận sư Thế Hữu), sau một tuần thất nếu
không tìm được chỗ đầu thai thì chết và
tuỳ theo nghiệp thọ thân trung ấm kế tiếp nhưng trong vòng bốn mươi chín ngày
(bảy thất) thì thân trung ấm phải tìm được chỗ thọ sanh. Quan điểm của luận sư
Thiết Ma Đạt Đa, thân trung ấm có tuổi thọ 49 ngày. Theo luận sư Pháp Cứu thì
thân trung ấm tồn tại không hạn chế thời gian nếu nhân duyên chưa đủ để đầu
thai, ví dụ như nhân duyên cho một vị Chuyển luân vương tái sanh không phải là
dễ. Ngoài ra, luận Tỳ bà sa khẳng định thời gian tồn tại của thân trung ấm là rất
ngắn.
Vấn đề thân trung ấm, hiện tồn
tại nhiều quan điểm khác nhau trong các bộ phái Phật giáo. Trước hết các bộ
phái sau đây không chấp nhận có thân trung ấm như: Thượng toạ bộ, Hoá địa bộ, Phân biệt thuyết bộ thể hiện trong Thành thật
luận. Thanh tịnh đạo luận. Còn các bộ phái chấp nhận sự hiện hữu của thân trung
ấm như: Đông sơn bộ, Chánh lượng bộ và đặc biệt là Hữu bộ với Câu xá luận.
Phật giáo Nam truyền ngày
nay không chấp nhận có thân trung ấm, người chết xong thì tái sanh ngay, như ngọn
đèn này tắt, lửa châm sang ngọn đèn khác thì cháy ngay (Thanh tịnh đạo luận).
Phật giáo Bắc tông, hầu hết các tông phái chủ trương có thân trung ấm. Riêng Phật
giáo Tây Tạng nghiên cứu rất chi tiết về thân trung ấm và phương thức để khai
thị, chuyển hoá thần thức. (Tạng thư sống chết).
Quan điểm kinh Niết bàn (Bắc
tông) có thể dung hoà, giải quyết thoả đáng vấn đề này khi nói: “Không nhất định
có cũng không nhất định không có thân trung ấm. Đối với những nghiệp cực ác hay
cực thiện thì lập tức đoạ địa ngục hay sanh thiên, không có thân trung ấm”. Như
vậy, ngoại trừ những người tạo nghiệp cực thiện hay cực ác, còn lại hầu hết
chúng ta sau khi chết đều thọ thân trung ấm trước khi tái sanh.
Trích Phật pháp Bách vấn tập II.
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét