QUAY ĐẦU LÀ BỜ
Hỏi:
Trước đây mẹ tôi là người rất kính tin Tam bảo. Nhờ căn lành thân cận Tam bảo của
mẹ mà tôi bén duyên với Phật pháp và được xuất gia. Ngoài thời gian làm việc ,
mẹ rất siêng năng đi chùa (một chùa quen, gần nhà), lễ Phật, tụng niệm và làm
các việc công đức. Thời gian gần đây, vì một số nguyên nhân gây phiền não nên mẹ
tôi nghỉ hẳn việc đi chùa và tu niệm. Không những thế, mẹ còn buông lời phỉ
báng tu hành và đi theo các bà đồng bóng hầu đồng. Hiện mẹ tôi tuổi đã cao, nếu
không chuyển hoá và thành tâm sám hối Tam bảo sợ rằng mẹ tôi sẽ đoạ lạc. Tôi là
người xuất gia mới sơ cơ học đạo, trí đức còn hạn hẹp nên dù rất thương mẹ và
khuyên bảo mẹ rất nhiều lần nhưng không có hiệu quả. Có cách nào giúp cho tôi để
chuyển hoá mẹ trở về với Chánh pháp?
Đáp: Theo như thư bạn
trình bày, hẳn là có vấn đề gây phiền não, bức xúc đã xảy ra cho mẹ của bạn. Có
thể tác nhân gây nên phiền não là những vụng về dẫn đến xung đột giữa các đạo hữu
hoặc cũng có thể là sự hiểu nhầm, thất vọng đối với cách hành xử của chư Tăng
(Ni) nơi ngôi chùa mà mẹ bạn thường đến. Nhưng dù cho có bất cứ chuyện gì xảy
ra và đối với bất kỳ ai đi nữa thì vấn đề chỉ mang tính cá nhân, nội bộ chứ không thể vì những
chuyện ấy mà phỉ báng chuyện tu hành, quay lưng với đạo, với niềm tin Tam bảo
trong sáng ban sơ của mình.
Bạn cần trợ
duyên cho mẹ thấy sự tách bạch giữa các
vấn đề như riêng và chung, tin và hiểu, phiền não và bồ đề, chấp và xả v.v… để
mẹ khôi phục và giữ vững niềm tin. Trước hết là vấn đề riêng và chung. Riêng là
những gì thuộc về cá nhân, một người (tại gia hay xuất gia) hay một đạo tràng
nào đó và hoàn toàn không thể đồng nhất với họ cái chung, tức các đoàn thể hay
tổ chức Phật giáo như Tăng đoàn chẳng hạn. Do đó, về cá nhân một cư sĩ hoặc một
vị xuất gia nào đó có thể có những khiếm khuyết hoặc phạm phải những sai lầm,
vì mỗi người mang nghiệp lực khác nhau. Ta có thể không chấp nhận những sai lầm
của cá nhân ấy nhưng không vì thế mà vội vàng chối bỏ hoặc phủ nhận cả một đoàn
thể cao quý và tốt đẹp mà họ đang nương tựa.
Kế đến nhận thức rõ về tin và hiểu. Đức tin
trong đạo Phật phải đi liền với sự hiểu biết, với trí tuệ. Do đó, yếu tố tình cảm
trong tâm niệm quý kính và tin tưởng vào Tam bảo cần được lý trí soi sáng mới
phát triển bền vững. Có không ít người phát khởi niềm tin Tam bảo từ tình cảm
thương mến các hình thức bên ngoài mà không hiểu nhiều về nội dung thâm sâu của
giáo pháp. Trong tình cảm vốn rất dễ bị tổn thương nên nếu không trang bị thêm
hiểu biết để gia cố cho lòng tin thì dễ dàng
xảy ra sự đổ vỡ. Đơn cử như có người đi chùa vì cảm mến thầy nhưng khi
thầy có những hành xử trái với ý với mình (nhiều khi những việc ấy chỉ ngầm
giúp cho mình tiến bộ) thì mình liền giận thầy và không đi chùa nữa. Do vậy, những
ai xây dựng niềm tin Tam bảo thông qua tình cảm cần phải trang bị thêm tuệ giác
mới đạt đến tịnh tín vững chắc và lâu bền.
Mặt khác, phiền
não và bồ đề hay thiện và ác luôn tiềm tàng trong mỗi chúng ta. Dù cho họ là những
Phật tử tại gia hay xuất gia chí tâm tu học lâu năm đến mấy nhưng chưa chứng
Thánh quả thì phiền não vẫn còn. Do đó, quá kỳ vọng hoặc cầu toàn nơi người
đang trên bước đường hướng đến sự hoàn thiện sẽ dễ dàng dẫn đến thất vọng chỉ
vì một chút sơ suất thì phiền não sẽ xuất hiện, cái ác có nguy cơ hiện nguyên
hình.
Trong khi vượt
lên và chiến thắng phiền não không phải ai cũng làm được. Vì thế, nếu cố chấp
và thành kiến nặng nề với những lỗi lầm của người khác và cả chính mình thực
chưa phải là điều hay mà cần phải buông xả và tha thứ. Vì thực chất phiền não và bồ đề vốn không
tách rời nhau, phiền não tức bồ đề. Tham sân si phiền não như là sóng nhấp nhô,
bồ đề giải thoát như là mặt nước tĩnh lặng. Chấp thủ nặng nề quyết không tha thứ
cho lỗi lầm phiền não cũng là tự cách ly và đào thải mình tách rời khỏi xu hướng
giải thoát, đó là cực đoan chứ không phải tinh thần trung đạo.
Mẹ của bạn
vì phiền não tác động mà nhất thời có những quyết định sai lầm, tin theo tà kiến
đồng bóng và sanh tâm huỷ báng sự tu hành. Căn bệnh dù đã khá nặng nhưng vẫn
còn cứu chữa được nếu bạn và gia đình tích cự yểm trợ dùng ánh sáng Chánh pháp
soi sáng để thức tỉnh mẹ hồi tâm. Nhất là trợ duyên cho mẹ nhận thấy những gì mẹ
đã va chạm chỉ mang tính cá nhân, ai làm
thì nấy chịu và nếu không hoá giải được khối phiền não ấy thì cần tránh
duyên đến chùa khác hay chuyển sinh hoạt đến đạo tràng khác tu hành.
Trong quá
trình tu học, đối tượng chính yếu mà chúng ta quy ngưỡng và nương tựa là Phât,
Pháp và Tăng (đoàn thể xuất gia hoà hợp, thanh tịnh) chứ không phải là những
người mà chúng ta có oán kết. Chỉ vì bất đồng với một người hay một nhóm người
mà quay lưng với Tam bảo là một sự mất mát và thiệt thòi. Thân người khó được,
Phật pháp khó gặp nên một khi đã đầy đủ duyên lành hạnh ngộ Tam bảo rồi thì dù
có lúc bị vô minh tà kiến che lấp phải nhanh chóng thức tỉnh, hồi tâm. Quay đầu
chính là bờ./.
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét