CỐT TUỶ GIỚI KHÔNG SÁT SANH CỦA NGƯỜI CƯ SĨ
LÀ KHÔNG
GIẾT NGƯỜI
Hỏi: Tôi là một Phật tử
tại gia, tốt nghiệp Đại học Nông nghiệp và hiện công tác tại trạm bảo vệ thực vật
huyện (chuyên phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng). Tôi cảm thấy mâu thuẫn và bất
an bởi công việc của mình đang làm phạm vào giới sát (vì hàng ngày hướng dẫn
nông dân diệt trừ sâu bọ). Tôi có ý định xin chuyển sang công việc khác nhưng
điều kiện không cho phép. Một số việc tôi rất thắc mắc và không biết làm như thế
nào cho đúng, ví dụ để có một bát cơm thơm ngon thì người nông dân phải xịt thuốc
giết hại rất nhiều sâu rầy. Người Phật tử tại gia (nhất là nông dân) phải sống
làm sao để vừa thực hiện theo lời dạy của Phật không sát sanh vừa lao động sản
xuất? Chúng tôi ở vùng nông thôn, các côn trùng như kiến, gián, muỗi… rất nhiều,
rất khó để không tổn thương đến chúng. Đương nhiên là một Phật tử thì cố gắng hạn
chế sát thương chúng sanh tối đa nhưng nếu lỡ làm chết những sinh vật nhỏ này rồi
thì có chịu quả báo không? Tôi có đọc sách Đức Phật và Phật pháp, trong đó có
nói nghiệp báo của mỗi người chủ yếu do “tác ý” tạo nên, như vậy người nông dân
phun thuốc giết sâu bọ… những việc này có “tác ý” không có chịu tội không?
Đáp:
Thường sau quy y Tam bảo, người Phật tử thường được khuyến khích phát nguyện thọ
trì năm giới. Trong đó, không sát sanh là giới cấm đầu tiên và vị thầy thường
giải thích một cách tổng quát về không sát sanh là không được giết hại tất cả
chúng sanh, từ người đến vật, từ nhỏ đến lớn, kể cả loài nhỏ nhít như sâu kiến
cho đến vi trùng. Cách giải thích như vậy thường đem đến không ít băng khoăn và
lúng túng cho hàng Phật tử trong quá trình hành trì giới cấm này trong cuộc sống
hàng ngày, vì đó là điều không thể.
Thực ra, nghiên cứu giới luật của hàng Phật tử
tại gia, đơn cử như kinh Ưu Bà Tắc Ngũ Giới
Tướng, chúng tôi thấy rằng Phật dạy người
đệ tử tại gia không được giết người và tránh không được giết những con vật lớn
như trâu, bò, ngựa v.v.. Con người là đối tượng chính yếu của giới không sát
sanh và những con vật lớn là đối tượng thứ yếu. Trong kinh Ưu Bà Tắc Ngũ Giới Tướng,
Đức Phật triển khai chi tiết về giới không sát sanh nhưng không đề cập đến côn
trùng sâu, rầy, kiến, vi trùng…Như vậy, hàng Phật tử giữ giới không sát sanh với
trọng tâm chủ yếu là không giết người. (con người được tính từ trong thai mẹ
cho đến ngoài thai mẹ, nạo phá thai xem như là hành động giết người).
Đây chính là
cơ sở quan trọng để hàng Phật tử tại gia thực hành giới không sát sanh. Và điều
này chúng ta cũng tìm thấy trong kinh Đức Phật hoá độ quy y cho những người dân
chài lưới làm nghề đánh cá hay các phường thợ săn, chuyên săn bắt chim thú. Những
người này giữ giới không sát sanh với con người là đối tượng chính yếu, còn đối
với loài vật được khuyến khích giảm thiểu, hạn chế sát hại chứ không cấm hẳn.
Hiểu và ứng dụng về giới không sát một cách linh động như vậy thì hàng Phật tử
với nhiều hoàn cảnh mưu sinh khác nhau mới có thể giữ giới được.
Riêng giới không sát sanh của người xuất gia thì Đức Phật
có đề cập tới các sinh vật nhỏ nhít như côn trùng, vi trùng nhưng nếu có phạm đến
chúng thì chỉ là tội nhẹ chứ không phải trọng tội. Ngày xưa Phật còn tại thế,
có một Tỳ kheo đi đường qua vùng sa mạc, trời nóng khát nước cháy cổ, gặp vùng
nước có nhiều vi trùng nên không dám uống. Tỳ kheo ấy đến bạch với Phật: Bạch đức
Thế Tôn, con rất khát nước, con dùng thiên nhãn thấy vũng nước bên đường có vô
số côn trùng nên không uống được. Phật bảo: Sao ông không dùng nhục nhãn (mắt thường) mà nhìn?
Câu chuyện cho thấy cứu người vẫn là trên hết, đồng thời thể hiện rõ nét tinh
thần phương tiện. Bởi lẽ dù cố gắng đến
mấy người xuất gia cũng không thể tránh việc vô tình giẫm đạp côn trùng và uống
nước trong đó có vi trùng hay uống thuốc diệt trùng khuẩn để trị bệnh, tạm gìn
giữ chiếc bè thân thể để chèo chống qua bờ bên kia.
Đối với hàng
Phật tử tại gia, mỗi nghề có mỗi nghiệp, không ai có thể tránh khỏi tạo nghiệp,
chỉ khác nhau là tạo nghiệp nặng hay nhẹ, nhiều hay ít khác nhau mà thôi. Buôn
bán thì phải kiếm lời, để chống ngoại xâm bảo vệ đất nước thì phải đánh giặc,
làm ruộng rẫy tất yếu phải tổn hại đến sâu, rầy, giun, kiến v.v… nói chung tất
cả đều tạo nghiệp. Nhưng nếu bây giờ mọi người
đều sợ tạo nghiệp mà không buôn bán, không đánh giặc, không lao động sản xuất…thì tội còn nặng hơn.
Phải hiểu rằng Phật chế giới không sát sanh với trọng tâm là không giết người để
ngăn chặn tâm ác. Tất nhiên, giết người
thì phạm tội sát, đoạ A tỳ địa ngục, còn lỡ tổn hại những loài khác (dù
không muốn) thì tội nhẹ hơn. Nhận thức như vậy thì các Phật tử quy y giữ giới
không sát sanh tránh được sự lúng túng trong việc mưu sinh.
Như vậy, việc
người nông dân chủ động sử dụng thuốc trừ sâu để bảo vệ mùa màng chắc chắn là
có tạo nghiệp nhưng không phạm vào giới sát sanh (trọng tội là giết người) mà
chỉ phạm tội nhẹ. Vì sự sống cho gia đình và xã hội có bát cơm ăn (phước báu lớn)
người nông dân tất phải tạo nghiệp (chịu tội nhỏ) đối với loài côn trùng sâu bọ
là chuyện bình thường. Không thể cầu toàn trong thế giới tương đối này, do đó
người Phật tử phải nhận rõ về những điều chính yếu và thứ yếu của giới không
sát sanh để thực hành và tuỳ duyên làm lợi ích cho chúng sanh./.
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét