HUYỄN
Nhìn sự vật như huyễn không
phải là thái độ buông bỏ, mà như huyễn là cái nhìn thức tỉnh về thực tế, hiểu
biết về chính mình và người, cùng sự vật. Gọi là “Như thị kiến, như thị quán” .
“Như thị kiến như thị quán”,
là thấy như vậy, quán như vậy, mọi sự mọi vật không thêm không bớt, là cái nhìn
thực tế. Quá khứ qua rồi không còn là thực, tương lai chưa đến cũng không là thực.
Chỉ có hiện tại là thực. Ngôn ngữ của nhà thiền là “cái đương là”, từ thường
dùng trong tu tập là “Chánh niệm tĩnh giác”. Tức là để tâm ở đây và tại đây gọi
là Chánh niệm, muốn có Chánh niệm phải có tĩnh giác, tĩnh giác là tâm yên lặng
không suy nghĩ về quá khứ, không mơ tưởng tương lai, tâm không khổ không phiền,
sáng suốt được như vậy chánh niệm mới hiện tiền. Như vậy Chánh niệm và tĩnh
giác hai mà một, có tĩnh giác thì có chánh niệm. Giác là biết, tĩnh là yên lặng,
thấy biết mà không khởi phân biệt, nên tâm mới trở về trạng thái tĩnh lặng.
Khi có chánh niệm tĩnh giác
ta liền có an lạc và hạnh phúc, ngược lại thì bất an đau khổ. Chúng ta có hai
loại hạnh phúc đó là: Hạnh phúc nội tại và hạnh phúc phụ thuộc. Hạnh phúc phụ
thuộc, tức là hạnh phúc bên ngoài. Như mong muốn có nhà có xe, có vợ có con, có
việc làm v.v.. Các thứ này có được thì hạnh phúc mà mất đi là đau khổ, các thứ
hạnh phúc này có cần phải phấn đấu tìm kiếm, tốn công tốn sức, tốn thời gian mới
có được. Nhưng loại hạnh phúc này nó vô thường, bất chợt lúc nào đó nó tang
tành theo mây khói, lúc đó chúng ta cực kỳ đau khổ. Vì nó là loại hạnh phúc phụ
thuộc, tức hạnh phúc không bền vững.
Còn hạnh phúc nội tại, là
loại hạnh phúc có ngay nơi trong mỗi người chúng ta mà không mấy người để ý. Muốn
có hạnh phúc nội tại phải biết quay lại bên trong xem xét thì có ngay, không cần
tìm kiếm đâu xa tốn công, thời gian v.v… vừa an lạc vừa nhanh gọn. Đó là hạnh
phúc của sự “Chánh niệm tĩnh giác”. Nhà thiền gọi là “Phản quan tự kỷ bổn phận
sự, bất tùng tha đắc”. Tức là bổn phận của ta là quay lại bên trong với chính
mình là việc cơ bản, không theo người khác, hay theo bên ngoài mà được”. Như vậy
hạnh phúc thật sự nó có ở bên trong chứ không ở bên ngoài. Cũng vậy Phật ở trong ta chỉ quay lại là thấy,
chứ không phải tìm cầu bên ngoài.
Một câu chuyện minh hoạ cho
hạnh phúc bên trong, và hạnh phúc bên ngoài. Có một anh chàng nọ yêu một cô gái
kia. Họ yêu nhau lúc còn học cấp 3, họ hẹn nhau ra trường sau khi tốt nghiệp Đại
học, có công ăn việc làm rồi sẽ cưới nhau. Như vậy họ cùng nhau nuôi mộng tám
năm trường, hẹn một ngày sum họp vui đầy hạnh phúc. Nhưng ở đời không gì là bền
vững, dù có sắt đá có lúc cũng chảy thành nước, đá cũng thành bụi huống nữa lời
nói suông. Thật vậy, anh chàng kia ra trường và có công ăn việc làm mới định
ngày làm lễ thành hôn, không ngờ cô kia lại quay xe thương một chàng trai khác,
lấy làm chồng, anh chàng này quá đau khổ, nuôi mộng mấy năm, cố gắng học hành
thi đỗ thành công để có công ăn việc làm, sẽ có tổ ấm gia đình. Bây giờ thành
mây khói không đau khổ làm sao được. Nuôi mộng vỡ mộng bây giờ vợ của mình
thành vợ người khác, quá đau buồn anh bèn nghĩ sẽ đi tự tử cho hết khổ. Anh đến
một cây cầu có dòng sông nước chảy xiết định sẽ nhảy xuống cho nước cuốn trôi nổi
buồn khổ của cuộc tình dang dỡ cho xong cuộc đời.
Anh đứng trên thành cầu ngắm
nhìn dòng nước định sẽ đi theo dòng nước xuống thăm Hà bá, nhưng mọi người thế
vậy cùng đến khuyên anh: Con ơi chết chi uổng cuộc đời, không có vợ này thì tìm
vợ khác, trong đời con gái thiếu chi mà con phải chết v.v… nhiều người, nhiều lời
khuyên mà anh chưa thay đổi ý định của mình. Vô tình có một anh chàng tuổi độ
trung niên anh nói một câu làm anh ta tỉnh giác. Anh kia nói: “Ôi mầy khùng
quá, mầy ở với vợ người ta 8 năm rồi, có lỗ là gì đâu mà mầy đòi chết?”. Nghe
xong câu nói ấy anh tĩnh ngộ, thôi bỏ ý định nhảy sông tự tử.
Từ cái nhận thức mê lầm
chuyển sang một nhận thức sáng suốt chánh niệm, thì sự đau khổ sẽ tan biến
trong giây phút. Từ hạnh phúc phụ thuộc chuyển sang hạnh phúc nội tại giúp cho
thân tâm của ta hạnh phúc và cũng giúp mọi người chung quanh hạnh phúc.
Vậy hạnh phúc nội tại có khả
năng làm cho thân và tâm của mình an lạc hạnh phúc và cũng giúp mọi người thân
và tâm hạnh phúc. Còn hạnh phúc bên ngoài nó chỉ là thời gian và nó chỉ có hạnh
phúc cho riêng mình nhiều hơn là giúp hạnh phúc cho người khác./.
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét