NIỆM HƯƠNG BẠCH PHẬT
Hỏi: Trong
các nghi lễ Phật giáo hiện nay, có nơi dùng cụm từ Niêm hương bạch Phật, một số
nơi khác sử dụng Niệm hương bạch Phật. Xin cho biết cụm từ nào chính xác nhất. Ở
nước ta, trong nghi lễ Phật giáo vị chứng minh hoặc vị sám chủ thường cầm ba
cây hương khấn nguyện, trong khi ở Đài Loan- Trung Quốc thì chư vị dâng lên tam
bảo một thỏi hương trầm, ở một số nước khác thì chư Tăng và Phật tử cầm một
cành hoa quỳ trước tượng Phật…Những việc ấy có cùng ý nghĩa không?
Đáp: Theo Hán Việt tự điển (Thiều Chửu), Niêm (bộ
thủ- tay và chữ Chiêm- xem) có nghĩa là dùng ngón tay lấy vật gì. Chữ Chiêm này
đồng nghĩa với chữ Niệp (bộ thủ- ta và chữ Niệm- nhớ nghĩ) nghĩa là cầm lấy. Niệp
còn thêm một âm nữa là Niệm nhưng với nghĩa là dùng ngón tay vo giấy hoặc xe sợi,
cũng hoàn toàn khác với chữ Niệm (bộ Tâm- tim và chữ Kim-nay) có nghĩa là nhớ nghĩ, đọc tụng.
Từ điển Phật
học Huệ Quang, xác định là Niệm hương (hay Niệp hương) chứ không phải là Niệm
hương. Niêm hương là tay cầm hương dâng lên trước tượng Phật, Bồ tát và chư vị
Tổ sư.
Bạch Phật là
trình thưa lên Đức Phật những sự việc, tâm nguyện mà mình đang làm. Vậy, “Niêm
hương bạch Phật là tay cầm hương dâng lên cúng dường và trình bạch lên Đức Phật
hôm nay mình làm việc gì đó, cầu xin Tam bảo chứng minh gia hộ cho buổi lễ được
thành tựu viên mãn”.
Sách Tổ đình
sự uyển nói về ý nghĩa Nêm hương như
sau: “Người đệt tử Phật khi làm Phật sự bao giờ cũng bắt đầu bằng sự niêm
hương. Niêm hương là biểu hiện lòng thành tín của mình”. Vị Tăng chứng minh hay
chủ lễ thực hành nghi thức Niêm hương bạch Phật trước khi làm lễ.
Vấn đề dâng
hương và dâng hoa, trong các lễ phẩm cúng dường Tam bảo thì hương và hoa là những
lễ vật được dùng một cách thông dụng và
phổ biến nhất. Khi Đức Phật còn tại thế, các Phật tử Ấn Độ mỗi buổi sáng thường
hái hoa, kết thành vòng lớn nhỏ mang đến tinh xá cúng dường Phật và chư Tăng.
Truyền thống này vẫn còn duy trì đến ngày nay, các Phật từ thường mang hoa đến
cắm lên bàn thờ Phật, hay để dưới chân tượng Phật. Ngoài ra, còn có không ít Phật
tử dâng hoa cúng Phật bằng cách tay cầm một cành hoa quỳ trước Đức Phật thành
kính cầu nguyện, có thể gọi là “niệm hoa”. Giáo điển Thiền tông có tích Niêm
hoa vi tiếu. Tại một pháp hội trên núi Linh Thứu, Đức Phật cầm một cành hoa sen
đưa lên, đại chúng đều im lặng, chỉ có Tôn giả Ca Diếp mỉm cười nên được Đức Phật
phó chúc, trao truyền Chánh pháp Nhãn tạng. Thiết nghĩ, niêm hoa hay dâng hoa
cúng Phật là một truyền thống đẹp đẽ cần được phát huy và tái hiện trong bối cảnh,
Phật tử Việt ngày nay đốt hương quá nhiều, nhang khói nghi ngút ngập tràng điện
Phật, mang nặng sắc thái tín ngưỡng hơn là thanh tịnh và thăng hoa tâm linh.
Khác với
phương thức dâng hoa của Phật tử Ấn Độ và một số quốc gia theo Phật giáo Nam
truyền, dâng hương thịnh hành ở Trung Quốc và Việt Nam. Truyền thống Phật giáo
Việt Nam, vị chủ lễ thực hành nghi thức Niêm hương với ba cây hương tượng trưng
cho ý nghĩa cúng dường 3 ngôi Tam bảo. Ở
Trung Quốc, hương trầm dưới dạnh thỏi, thanh hoặc viên phổ biến hơn các loại
hương khác nên vị chủ lễ khi niêm hương thường cầm một thỏi hương, đưa lên
ngang trán khấn nguyện. Từ điển Phật học Huệ Quang dẫn sách Thiền uyền thanh
quy nói về pháp thức Niêm hương (của người Trung Quốc) như sau: “Hai tay bưng hộp
hương, tay phải cầm hộp đựng hương để trong lòng bàn tay trái, kế đó tay phải mở
nắp đựng hương để trên đài hương, tay phải dâng hương, đốt hương trước tôn tượng
mà mình kính mến. Sau đó, tay phải cầm nắp hộp hương đậy hộp lại, hay tay bưng
hộp hương để trên bàn hương, rồi cúi đầu chúc nguyện”.
Như vậy,
niêm hương hay niêm hoa về hình thức tuy khác nhau song cùng một ý nghĩa là
dâng cúng lễ phẩm thanh tịnh và cao quý lên Tam bảo. Dâng hương, dâng hoa là một
pháp thức cúng dường, thể hiện niềm tịnh tín của những người con Phật, một nghi
thức quan trọng không thể thiếu trong nghi lễ Phật giáo./.
(Trích Phật pháp Bách vấn tập III)
{—]–{
0 nhận xét:
Đăng nhận xét